Phát triển tôm cua sinh thái nhờ chu trình khép kín bằng công nghệ

Câu chuyện của HTX là minh chứng rõ ràng cho việc công nghệ đã biến sản phẩm nông nghiệp thông thường thành hàng hóa cao cấp, có khả năng cạnh tranh toàn cầu.

Khắc phục thất thoát hậu cần

Đối với thủy sản, một lĩnh vực cực kỳ nhạy cảm về thời gian, thất thoát sau thu hoạch do hư hỏng có thể lên tới 15-20% nếu không được xử lý kịp thời. Tỷ lệ này không chỉ là tổn thất sản lượng mà còn làm suy giảm uy tín chất lượng của cả lô hàng. Tài Thịnh Phát Farm đã coi khâu bảo quản và chế biến là khoản đầu tư chiến lược để tạo ra lợi thế cạnh tranh về chất lượng và sự chủ động về mặt thị trường.

Để giải quyết triệt để vấn đề hư hỏng và kéo dài thời gian thương mại, HTX đã trang bị các thiết bị bảo quản sau thu hoạch. Ngay sau khi tôm và cua được thu hoạch từ vùng nuôi sinh thái, chúng được chuyển ngay lập tức vào chế biến. Lượng nguyên liệu chưa chế biến kịp sẽ được đưa vào các hệ thống bảo quản với nhiệt độ được kiểm soát nghiêm ngặt. Việc này giúp kìm hãm quá trình hô hấp và phân hủy sinh học gần như ngay lập tức, khóa chặt độ tươi ngon của sản phẩm. Sự đầu tư này đã giúp HTX giảm thiểu tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch xuống mức tối thiểu, chỉ còn dưới 5%, tiết kiệm hàng tỷ đồng chi phí hao hụt mỗi năm.

Sấy thủy sản bằng năng lượng mặt trời phát huy hiệu quả kinh tế, môi trường.

Còn sản phẩm sau khi chế biến được cấp đông đúng quy trình có hạn sử dụng lên đến 1 năm, chất lượng chỉ giảm từ 2% - 4% so với tôm, cua tươi sống ăn trực tiếp. Quan trọng hơn, quy trình bảo quản mang lại cho HTX quyền lực thương lượng trên thị trường khi không còn phải bán tháo sản phẩm dưới áp lực thời gian, mà có thể linh hoạt chờ đợi thời điểm giá thị trường cao nhất để bán ra, qua đó tối ưu hóa lợi nhuận ròng.

Bên cạnh đó, các thành viên HTX còn tập trung vào việc gia tăng giá trị cho sản phẩm qua chế biến khô như tôm khô và thịt cua sấy, chà bông tôm, bột tôm. Thay vì sử dụng lò sấy nhiệt điện hay than củi tốn kém và không thân thiện với môi trường, HTX đã triển khai hệ thống sấy năng lượng mặt trời quy mô lớn.

Đây là một quyết định kinh tế "xanh" mang lại hiệu quả kép. Về mặt chi phí, việc sử dụng năng lượng mặt trời giúp HTX giảm gần như 100% chi phí điện năng cho quá trình sấy, giúp sản phẩm chế biến có giá thành sản xuất thấp hơn, tăng tính cạnh tranh về giá.

Về mặt chất lượng, công nghệ sấy đối lưu bằng năng lượng sạch đảm bảo nhiệt độ ổn định, giúp tôm và cua khô giữ được màu sắc tự nhiên, hương vị đậm đà và đặc biệt là không bị nhiễm các tạp chất từ nhiên liệu đốt, đáp ứng tiêu chuẩn "sạch" và "hữu cơ" của các thị trường cao cấp. Sự kết hợp giữa bảo quản lạnh tức thời và sấy năng lượng sạch đã tạo ra một chuỗi hậu cần khép kín, tối ưu hóa cả về chi phí, chất lượng và tính bền vững.

Mã hóa niềm tin và lợi thế cạnh tranh

Nếu công nghệ bảo quản và chế biến giải quyết bài toán chất lượng bên trong, thì công nghệ truy xuất nguồn gốc QR Code là chìa khóa kinh tế giúp HTX Tài Thịnh Phát Farm giải quyết bài toán niềm tin và giá trị thương hiệu bên ngoài. Trong thị trường thủy sản bão hòa, việc khẳng định nguồn gốc "tôm cua sinh thái" không chỉ bằng lời nói mà bằng dữ liệu là yếu tố quyết định giá bán.

HTX đã xây dựng một nền tảng truy xuất nguồn gốc chi tiết, áp dụng cho mọi lô hàng. Mỗi sản phẩm khi đóng gói đều được dán một mã QR, đóng vai trò như một "hộ chiếu điện tử" không thể làm giả. Khách hàng, dù là người tiêu dùng cuối cùng hay nhà nhập khẩu, chỉ cần quét mã là có thể truy cập toàn bộ hành trình của sản phẩm. Mã QR này chứa đựng các thông tin quan trọng mà HTX muốn cam kết: từ nguồn gốc vùng nuôi (mã định danh ao nuôi, tên hộ thành viên), quy trình sinh thái (lịch theo dõi chất lượng nước, không sử dụng hóa chất cấm), cho đến quy trình chế biến (ngày thu hoạch, phương pháp bảo quản lạnh, và đặc biệt là xác nhận quy trình sấy bằng năng lượng mặt trời).

Sự minh bạch tuyệt đối này đã tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội cho HTX. Việc có khả năng chứng minh từng bước đi trong chuỗi giá trị đã giúp HTX dễ dàng đạt được các chứng nhận cần thiết và ký kết các hợp đồng cung ứng ổn định với các nhà phân phối uy tín và thâm nhập vào các thị trường quốc tế, nơi yêu cầu truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt.

Nhờ vào sự tin cậy được mã hóa này, sản phẩm của TTPF được định vị ở phân khúc giá cao cấp, có thể bán với giá cao hơn 25-40% so với sản phẩm cùng loại nhưng không có hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch. Đặc biệt, quy trình nuôi, chế biến của HTX còn có thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường Halal đầy tiềm năng trên thế giới.

Mô hình này cũng là một công cụ quản trị rủi ro và chất lượng hiệu quả bởi khi có phản hồi hoặc sự cố về chất lượng, HTX có thể nhanh chóng truy ngược lại nguồn gốc lô hàng để khoanh vùng nguyên nhân và khắc phục sự cố một cách chính xác, điều này không chỉ giảm thiểu thiệt hại trên diện rộng mà còn bảo vệ vững chắc uy tín thương hiệu của HTX.

Thành công của HTX Tài Thịnh Phát Farm không chỉ là chiến thắng của công nghệ mà là chiến thắng của mô hình kinh tế tập thể. Việc đầu tư vào hệ thống nhà kho, máy móc… là khoản đầu tư lớn, nhưng khi được thực hiện dưới mô hình HTX, các thành viên có thể chia sẻ chi phí, chia sẻ rủi ro và chia sẻ lợi nhuận cao. Sự hợp tác này giúp nông dân nhỏ lẻ có thể tiếp cận với công nghệ hiện đại mà họ không thể tự gánh vác được. HTX đã đứng ra làm chủ đầu tư, mua sắm các tài sản chung, sau đó phân bổ chi phí cho các thành viên dựa trên mức độ sử dụng, qua đó giải quyết được bài toán vốn ban đầu.

Tài Thịnh Phát Farm đã cung cấp một bản thiết kế kinh tế hoàn hảo cho ngành thủy sản: bắt đầu bằng canh tác bền vững (sinh thái), củng cố bằng công nghệ hậu cần (bảo quản lạnh, sấy năng lượng sạch) và khẳng định vị thế bằng sự minh bạch tuyệt đối (truy xuất QR Code). Đây là con đường duy nhất để con tôm cua, cá Việt Nam vượt qua các rào cản kỹ thuật, thoát khỏi vòng luẩn quẩn "được mùa mất giá", và thật sự thăng hoa giá trị trên bản đồ kinh tế toàn cầu.

Tùng Lâm