Từ nương ngô bạc màu đến bản nông thôn mới kiểu mẫu ở Điện Biên

Cách đây chưa lâu, bản Thớ Tỉ (xã Pú Nhung) còn là một vùng nghèo khó, người dân chủ yếu sản xuất tự cung tự cấp, quanh năm lo cái ăn. Thế nhưng, vài năm trở lại đây, những nương ngô cằn cỗi đã được thay bằng các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao.

Từ đổi mới tư duy sản xuất đến làm giàu trên đất núi

Chị Sùng Thị Mai, người dân trong bản Thớ Tỉ, chia sẻ: “Trước đây, chúng tôi chỉ biết trồng ngô, lúa nương. Nay được tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống, phân bón, chúng tôi trồng cà phê, mắc ca. Dù diện tích ít hơn nhưng năng suất và thu nhập lại cao hơn nhiều”.

Những buổi tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi do địa phương và Liên minh HTX tỉnh Điện Biên phối hợp tổ chức đã giúp người dân thay đổi căn bản tư duy sản xuất.

Các hộ sản xuất không còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, mà chủ động tìm hướng phát triển mới, mạnh dạn đầu tư thâm canh, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, từ đó tham gia đóng góp tích cực vào xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Tiêu biểu là HTX Dứa Na Sang (xã Na Sang), một điểm sáng của mô hình sản xuất hàng hóa vùng cao. Chỉ sau vài năm thành lập, HTX đã vận động bà con người dân tộc Mông, Khơ Mú chuyển hơn 70% diện tích đất nương sang trồng dứa hàng hóa. Nhờ được hướng dẫn kỹ thuật, hỗ trợ phân bón và bao tiêu sản phẩm, nương đồi bạc màu năm nào nay phủ kín dứa xanh mướt.

Ông Giàng Seo Chỉnh, bản Na Sang, nhớ lại: “Trước kia, bà con toàn trồng ngô, đến mùa giáp hạt vẫn thiếu ăn. Nay nhờ trồng dứa, tham gia HTX, nhiều hộ có thu nhập trên 100 triệu đồng mỗi năm, nhà nào cũng khang trang, đời sống đủ đầy hơn”.

Sự thay đổi hiện tại không chỉ đến từ chính sách hỗ trợ đúng đắn, mà còn từ vai trò dẫn dắt của HTX, “bà đỡ” giúp người dân tiếp cận thị trường, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. Hiệu quả của các HTX cũng là điểm tựa để tiến trình xây dựng nông thôn mới ở Điện Biên được đẩy nhanh.

Cầu nối giữa nông dân và thị trường

Những năm gần đây, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Điện Biên đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực cho các HTX nông nghiệp, từ đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vay vốn ưu đãi, đến kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Nhờ các chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Điện Biên, nhiều mô hình sản xuất theo hướng hàng hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật tại các HTX, tổ hợp tác được hình thành và nhân rộng, góp phần thúc đẩy nông thôn mới.

Tại xã Mường Ảng, dự án “Xây dựng mô hình chăn nuôi gà Lạc Thủy chứng nhận VietGAHP, gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm” do Trung tâm Khuyến nông – Giống cây trồng, vật nuôi tỉnh phối hợp HTX địa phương triển khai, đã đem lại hiệu quả rõ rệt.

Mô hình được triển khai với 10 hộ dân ở 7 bản thuộc 2 xã Mường Ảng và Búng Lao, có sự hỗ trợ kỹ thuật, vật tư và bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Sau 4 tháng, tỷ lệ nuôi sống đạt gần 98%, năng suất cao hơn 16,9% so với chăn nuôi truyền thống.

Quan trọng hơn, các hộ dân được hướng dẫn chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP – quy trình sạch, đảm bảo an toàn sinh học, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. “Chúng tôi không chỉ có thêm thu nhập, mà còn học được cách làm ăn bài bản, liên kết với HTX để đầu ra ổn định, không còn nỗi lo bị thương lái ép giá”, một hộ dân tham gia mô hình phấn khởi chia sẻ.

Nông thôn mới Điện Biên ngày càng khởi sắc dù còn đối diện nhiều thách thức.

Các mô hình hiệu quả như trên đang góp phần thúc đẩy chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, hàng hóa hóa, mở đường cho nông dân Điện Biên tiếp cận kinh tế thị trường và thương mại điện tử trong tương lai gần.

Không chỉ là câu chuyện sản xuất, chương trình nông thôn mới ở Điện Biên còn là hành trình thay đổi nếp nghĩ, cách làm, khơi dậy nội lực trong mỗi cộng đồng dân cư. Từ “trông chờ, ỷ lại”, người dân nay chủ động tham gia xây dựng bản làng.

Ở bản Nà Hỳ 1, xã Nà Hỳ, diện mạo nông thôn đổi thay từng ngày. Con đường bê tông sạch đẹp chạy quanh bản, những ngôi nhà khang trang nối nhau, ánh điện sáng rực mỗi đêm.

Ông Tao Văn Phóng, Bí thư Chi bộ bản, cho biết: “Trước kia Nà Hỳ 1 còn nhiều khó khăn, nhận thức người dân hạn chế. Chúng tôi đã vận động bà con ‘việc dễ làm trước, khó làm sau’, phát huy tinh thần đoàn kết, hiến đất, góp công làm đường, xây nhà văn hóa. Giờ bản không còn hộ nghèo”.

Bức tranh nông thôn mới khởi sắc

Sự thay đổi trong bức tranh nông thôn mới ở Điện Biên bắt nguồn từ chính ý thức của người dân, những người hiểu rằng xây dựng nông thôn mới là xây dựng cuộc sống của chính mình.

“Bây giờ, đường sạch, nhà đẹp, trẻ con được học hành, chúng tôi thấy tự hào vì bản mình khác xưa nhiều lắm”, chị Lèng Thị Duyên, người dân bản Nà Hỳ 1, chia sẻ.

Không dừng lại ở đó, nhiều bản vùng cao Điện Biên đã tiến thêm một bước khi xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, kết hợp phát triển kinh tế hộ gia đình và du lịch cộng đồng.

Ở bản Nà Ín (xã Mường Chà), chính quyền địa phương và HTX đã hỗ trợ bà con khai hoang, cải tạo vườn tạp, xây dựng các mô hình vườn mẫu trồng bí xanh, sa nhân, nuôi ong, chăn nuôi gia trại. Ông Thùng Văn Thánh, Trưởng bản, cho biết: “Nhờ HTX hỗ trợ kỹ thuật và đầu ra, bà con có thêm thu nhập, bản không còn hộ nghèo. Thu nhập bình quân đã đạt hơn 36 triệu đồng/người/năm”.

Đặc biệt, ở bản Nà Sự, mô hình du lịch cộng đồng do HTX phối hợp xây dựng đã mang lại sức sống mới. Những cọn nước dọc bờ suối, homestay khang trang, đội văn nghệ và ẩm thực truyền thống đã biến nơi đây thành điểm đến thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm.

Ông Thùng Văn Quân, Trưởng bản Nà Sự, phấn khởi: “Mỗi năm Nà Sự đón gần 6.000 lượt khách. Du lịch giúp bà con có thêm nguồn thu, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, mà đời sống cũng khấm khá hơn”.

Thành công của chương trình nông thôn mới ở Điện Biên không thể tách rời vai trò của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Điện Biên. Thông qua các chương trình hỗ trợ phát triển HTX nông nghiệp, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Điện Biên đã giúp các đơn vị tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, đào tạo cán bộ quản lý, chuyển giao khoa học kỹ thuật, và quan trọng hơn – kết nối thị trường tiêu thụ sản phẩm cho thành viên.

Nhờ sự đồng hành ấy, nhiều HTX trên địa bàn đã phát triển bền vững, trở thành hạt nhân trong xây dựng nông thôn mới, vừa tạo việc làm, vừa nâng cao thu nhập, vừa là cầu nối giữa người dân và doanh nghiệp.

Các chương trình tập huấn do Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Điện Biên tổ chức cũng giúp bà con hiểu rõ hơn về tiêu chuẩn VietGAP, quy trình sản xuất sạch, và cơ hội bán hàng qua sàn thương mại điện tử – một hướng đi mới cho nông sản vùng cao trong thời kỳ chuyển đổi số.

Từ những bản vùng sâu nghèo khó, Điện Biên hiện đã có nhiều thôn, bản đạt chuẩn nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu. Những con đường bê tông, công trình phúc lợi, trường học, trạm y tế được xây dựng khang trang, cảnh quan môi trường xanh – sạch – đẹp, đời sống nhân dân ngày càng nâng cao.

Nam Phong