Ghé xứ Tuyên, xem HTX cùng nông dân xây dựng nông thôn mới

Ở trung tâm của hành trình thúc đẩy nông nghiệp hiện đại, hiệu quả, xây dựng nông thôn mới tươi đẹp ở Tuyên Quang là những HTX năng động, sáng tạo – nơi khởi nguồn cho những mô hình nông nghiệp gắn với chuỗi giá trị, nông sản OCOP, ứng dụng công nghệ cao và kỳ vọng xuất khẩu.

Chuyển mình trên đất khó

Ghé thăm thôn Minh Sơn, xã Thông Nguyên, dễ thấy sự đổi thay rõ nét trong nếp sống, cách làm kinh tế của bà con nơi đây. Không còn những ngày trông chờ vào nương ngô, rẫy sắn, giờ đây người dân đã quen tay chăm bón những luống chè Shan tuyết hữu cơ – sản phẩm chủ lực của HTX Chè Minh Quang.

Anh Phùng Sùn Chòi, Chủ tịch HĐQT HTX chia sẻ: “HTX ra đời với mong muốn giúp người dân thoát nghèo bền vững. Chúng tôi hướng dẫn bà con trồng chè sạch, không dùng hóa chất, đạt tiêu chuẩn HACCP, xây dựng chuỗi giá trị từ trồng – chế biến – tiêu thụ”.

Hiện HTX liên kết với 129 hộ tại 6 thôn, mỗi năm thu mua và chế biến khoảng 120 tấn chè tươi thành bạch trà, hồng trà, trà phổ nhĩ… Một số sản phẩm đã đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh, giá bán dao động từ 2 đến 4 triệu đồng/kg – con số trước kia bà con chưa từng nghĩ tới. HTX đang thử nghiệm dòng trà mới kết hợp dược liệu, hoa quả để hướng tới thị trường châu Âu, Trung Đông.

Hoạt động hiệu quả của HTX Chè Minh Quang là một trong những mắt xích quan trọng trong việc xây dựng nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là xây dựng nông thôn mới theo chiều sâu trên địa bàn xã Thông Nguyên những năm qua.

Những thành công là không thể phủ nhận, tuy nhiên, khó khăn cũng còn không ít. HTX đang thiếu vốn mở rộng đầu tư, kỹ năng marketing còn hạn chế, thương hiệu chưa thực sự nổi bật. “Chúng tôi rất mong được hỗ trợ thêm về thương mại điện tử, truyền thông và đặc biệt là bao bì, nhãn mác sản phẩm để nâng tầm thương hiệu vùng miền”, anh Chòi bày tỏ.

Cũng là câu chuyện làm giàu từ nông sản bản địa, góp phần thúc đẩy nông thôn mới ở địa phương là HTX Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát ở xã Kim Bình. Những năm qua, HTX đẩy mạnh công nghệ chế biến sâu từ cây đậu đen xanh lòng thành trà túi lọc.

Nhờ sản xuất khoa học, chất lượng vượt trội, sản phẩm của HTX Hồng Phát đã được công nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh, với doanh thu hơn 4 tỷ đồng năm 2024. Đáng chú ý, trong tổng doanh thu của HTX, có khoảng 20% là từ xuất khẩu, cho thấy thị trường tiêu thụ của HTX ngày càng mở rộng.

Trụ cột của nông thôn mới

Bà Phạm Thị Hồng, Giám đốc HTX Hồng Phát cho biết: “Vùng nguyên liệu của HTX chúng tôi có 75 ha, liên kết với 120 hộ dân tại Kim Bình, Minh Quang, Tri Phú. Trước đây, đây là khu vực có tỷ lệ hộ nghèo cao, nhất là người Mông. Giờ đây, nhờ mô hình canh tác đậu đen, nhiều hộ đã có thu nhập ổn định, thậm chí hơn 100 triệu đồng/năm”.

Theo thống kê, sau thời điểm sáp nhập địa giới hành chính, Tuyên Quang có 1.546 HTX với trên 34.000 thành viên, tổng vốn hoạt động hơn 1.600 tỷ đồng. Trong đó, lĩnh vực nông – lâm nghiệp chiếm tỷ trọng lớn, nhiều HTX kiểu mới đã trở thành hạt nhân trong tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Không chỉ sản xuất nông sản, các HTX với nội lực ngày càng mạnh còn kết nối đầu ra, cung ứng dịch vụ, chuyển giao kỹ thuật, liên kết doanh nghiệp – nhà nông – HTX, từ đó tạo việc làm, nâng thu nhập cho hàng nghìn người dân vùng nông thôn, miền núi trên địa bàn tỉnh.

Đặc biệt, hàng trăm HTX trên địa bàn tỉnh hiện đã xây dựng thành công các sản phẩm OCOP, với 147 sản phẩm đạt từ 3 đến 5 sao, chiếm hơn 75% tổng số sản phẩm OCOP toàn tỉnh.

Đại diện Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang cho biết những năm qua, tỉnh Tuyên Quang luôn coi phát triển HTX là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế hợp tác. Tuy nhiên, phần lớn HTX hiện nay vẫn nhỏ, thiếu vốn, khó tiếp cận tín dụng ưu đãi. Vì vậy, cần thêm sự đồng hành từ Trung ương và địa phương trong cơ chế, chính sách.

Thành công trong chuyển đổi nông nghiệp là động lực xây dựng nông thôn mới ở Tuyên Quang.

Những năm qua, với sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang, nhiều HTX ở Tuyên Quang đã được tiếp cận các chương trình như tập huấn quản lý, thương mại điện tử, hỗ trợ bao bì nhãn mác, xúc tiến thương mại, xây dựng OCOP, kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Cụ thể, nhiều HTX tại địa phương đã được tham gia các lớp tập huấn chuyên sâu do Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang tổ chức, giúp nâng cao năng lực quản trị, quản lý tài chính, xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh bài bản.

Bên cạnh đó, Liên minh HTX Việt Nam cũng kết nối HTX với các doanh nghiệp phân phối lớn tại Hà Nội, TP.HCM, giúp nông sản địa phương mở rộng thị trường và tăng giá trị.

Một trong những tác động lớn nhất của các chuỗi liên kết là giúp thay đổi tư duy sản xuất manh mún sang sản xuất hàng hóa tập trung, có kiểm soát chất lượng và gắn với thị trường.

Thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh Tuyên Quang cũng phối hợp chặt chẽ với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh để hỗ trợ các HTX tiếp cận vốn, công nghệ, xây dựng thương hiệu và đặc biệt là phát triển các mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ, nông nghiệp xanh, bền vững.

Từ thôn “thông minh” đến thôn kiểu mẫu

Không chỉ dừng lại ở sản xuất nông nghiệp, nhiều HTX ở Tuyên Quang còn mở rộng sang lĩnh vực du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp sinh thái.

Tiêu biểu như HTX Phúc Ninh tại thôn Khuôn Thống, xã Xuân Vân, đang hoạt động hiệu quả để đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng mô hình “thôn thông minh” với các tour trải nghiệm canh tác hữu cơ, livestream bán nông sản, homestay bản địa. Mỗi năm, HTX đón hàng nghìn lượt khách, tạo thu nhập ổn định cho hơn 40 hộ dân.

Tại xã Đông Hà (nay là Lùng Tám), mô hình HTX du lịch sinh thái kết hợp trồng trọt đã giúp đồng bào dân tộc Dao, Tày có thêm nguồn thu nhập. “Trước đây làm nông không đủ sống, giờ có HTX hướng dẫn trồng rau, mở homestay, bán sản phẩm qua mạng, cuộc sống khấm khá hơn nhiều”, bà Lý Thị Nghị, thành viên HTX, cho biết.

Con đường xây dựng nông thôn mới ở Tuyên Quang vẫn còn nhiều gian nan, khi phần lớn HTX vẫn thiếu vốn, thiếu nhân lực trẻ, thiếu kỹ năng số. Nhưng với những mô hình thành công từ thực tiễn, cùng chính sách đồng hành từ Nhà nước và các tổ chức như Liên minh HTX Việt Nam, có thể tin rằng kinh tế hợp tác, mà nòng cốt là HTX – sẽ tiếp tục là “lực đẩy” cho nông thôn mới phát triển bền vững.

Từ những vùng chè Shan tuyết đến cánh đồng đậu đen xanh lòng, từ những thôn bản miền núi đến những thôn “thông minh” gắn với du lịch – Tuyên Quang đang cho thấy rằng khi HTX hoạt động hiệu quả, nông thôn không chỉ mới về hạ tầng mà còn mới trong tư duy, cách làm và khát vọng phát triển.

Nam Phong