Động lực mới trong xây dựng nông thôn mới ở Nghệ An

Đằng sau những đổi thay tích cực trong xây dựng nông thôn mới ở Nghệ An có những đóng góp không nhỏ của khu vực kinh tế hợp tác, HTX – từ sản xuất nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm.

Những cánh đồng cơ giới hóa

Yên Thành trước khi thực hiện sắp xếp lại địa giới hành chính được mệnh danh là vùng lúa trọng điểm của tỉnh Nghệ An, trong đó HTX Dịch vụ nông nghiệp và Xây dựng Minh Thành (xã Vân Du mới) được xem là “đầu tàu” trong liên kết sản xuất.

Từ năm 2023, HTX Minh Thành đã triển khai mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa thương phẩm chất lượng cao trên diện tích 50 ha/năm. Ngoài ra, HTX cung ứng vật tư và dịch vụ làm đất cho hàng trăm héc ta của bà con trong vùng.

Nông nghiệp tỉnh Nghệ An đang có bước chuyển biến mạnh mẽ (Ảnh: BNA).

Để duy trì đà tăng trưởng, mang lại giá trị sản xuất cao cho thành viên, nông dân liên kết, Ban quản trị HTX Minh Thành đã mạnh dạn đầu tư hơn 3 tỷ đồng mua máy cày, dàn xới, máy cấy và 40.000 khay mạ, giúp cơ giới hóa đồng bộ các khâu từ làm đất, gieo mạ, cấy đến thu hoạch.

Nhờ mạnh dạn trong khâu cơ giới hóa, các hộ sản xuất trong HTX giảm đáng kể chi phí thuê nhân công, tăng năng suất và thu nhập. “Chúng tôi đang tính đầu tư thêm máy gặt đập liên hợp, thiết bị bay không người lái để phun thuốc, bón phân. Tổng vốn dự kiến lên tới hàng tỷ đồng” – ông Nguyễn Công Hiển, Giám đốc HTX chia sẻ.

Cách đó không xa, HTX Nông nghiệp dịch vụ tổng hợp Thọ Thành (xã Đông Thành mới) đã biến hơn 500 ha lúa của xã thành những cánh đồng sản xuất hiện đại, năng suất vượt trội, hiệu quả kinh tế đáng nể.

Để thúc đẩy sản xuất, HTX trang bị hơn 20 thiết bị cơ giới, đặc biệt mới đây bổ sung thêm 7 máy cấy thế hệ mới và thiết bị bay không người lái trị giá hàng tỷ đồng.

Nhờ sự đầu tư mạnh mẽ, hoạt động sản xuất của HTX Thọ Thành được rút ngắn thời gian, chất lượng đồng đều, năng suất cao, từ đó giúp HTX trở thành “trung tâm dịch vụ” cho nông dân trong chuỗi giá trị nông nghiệp.

Bước đi mới trong nông nghiệp công nghệ cao

HTX Nông nghiệp – Diêm nghiệp Quỳnh Minh cũng là một trong những lá cờ đầu trong phát triển sản xuất hiện đại, góp phần xây dựng nông thôn mới tại địa phương khi kết hợp trồng trọt công nghệ cao với chế biến sâu.

Năm 2022, HTX Quỳnh Minh đầu tư hơn 2 tỷ đồng xây dựng nhà màng 3.000m² trồng dưa lưới, được tỉnh hỗ trợ 200 triệu đồng. Dưa trồng trong nhà màng đạt năng suất và chất lượng ổn định, tiêu thụ ở nhiều siêu thị và cửa hàng thực phẩm sạch.

Không dừng lại, HTX mở rộng diện tích nhà màng lên 5.000m², đầu tư dây chuyền sấy rau củ quả trị giá 1,3 tỷ đồng, nhằm bảo quản sản phẩm lâu hơn và mở rộng thị trường. “Hướng đi này giúp 960 thành viên HTX yên tâm sản xuất gần 400 ha rau màu, vì đã có đầu ra ổn định” – lãnh đạo HTX khẳng định.

Không chỉ trong trồng trọt, lĩnh vực lâm nghiệp Nghệ An cũng đang thay đổi nhờ HTX. HTX Lâm nghiệp – Tổng hợp Quỳnh Thắng (xã Quỳnh Thắng) là một ví dụ.

Tận dụng lợi thế rừng trồng, HTX đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng dây chuyền chế biến gỗ hiện đại, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương. HTX đang tìm cách mở rộng sản xuất, đầu tư giống keo mới năng suất cao, đồng thời ứng dụng công nghệ vào quản lý và truy xuất nguồn gốc sản phẩm gỗ.

Thành công trong nông nghiệp là "chìa khóa" xây dựng nông thôn mới (Ảnh: BNA).

Dù đạt nhiều thành tựu, các HTX Nghệ An vẫn đối mặt không ít khó khăn. Nguồn vốn đầu tư cho máy móc, công nghệ còn hạn chế, đặc biệt ở giai đoạn mở rộng quy mô. Nhiều HTX chưa có trụ sở ổn định, thiếu trang thiết bị văn phòng, kỹ năng quản trị và ứng dụng chuyển đổi số còn hạn chế.

Theo các chuyên gia, muốn HTX thực sự trở thành trụ cột của kinh tế nông thôn, cần cơ chế hỗ trợ vốn, đào tạo kỹ năng quản trị và ứng dụng công nghệ. Đồng thời, HTX phải chủ động tiếp cận thương mại điện tử, truy xuất nguồn gốc để nâng cao giá trị sản phẩm.

Hướng đến nông thôn mới kiểu mẫu

Trong bối cảnh đó, những năm qua, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam đã có nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực cho các HTX ở Nghệ An như hỗ trợ vốn vay ưu đãi thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, giúp nhiều đơn vị đầu tư máy cấy, máy gặt, thiết bị bay không người lái và dây chuyền chế biến nông sản.

Các chương trình của Liên minh HTX Việt Nam vùng Liên minh HTX tỉnh Nghệ An cũng hướng đến đẩy mạnh hỗ trợ chuyển giao khoa học – công nghệ, tổ chức tập huấn kỹ thuật sản xuất an toàn, ứng dụng nhà màng, nhà lưới, công nghệ bảo quản sau thu hoạch.

Cùng với đó là các hoạt động xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm của HTX Nghệ An tham gia hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước, kết nối với hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực, mở lớp bồi dưỡng quản trị HTX, kỹ năng lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, kỹ năng số và thương mại điện tử. Nhờ đó, nhiều HTX đã thay đổi cách làm ăn – từ sản xuất manh mún sang sản xuất hàng hóa gắn với thị trường.

Tính đến giữa năm 2025, Nghệ An đã có nhiều xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó không ít xã về đích sớm nhờ mô hình HTX hoạt động hiệu quả. Ở những nơi đó, thu nhập bình quân đầu người tăng, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, hạ tầng được nâng cấp, môi trường được cải thiện.

HTX không chỉ đóng góp về kinh tế mà còn tạo việc làm tại chỗ, giữ chân lao động trẻ ở lại quê hương. Mô hình liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ giúp nông sản có thương hiệu, bán được giá cao hơn, tạo động lực cho nông dân tham gia HTX.

Trong giai đoạn tới, Nghệ An đặt mục tiêu xây dựng HTX kiểu mới gắn với chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn và kinh tế xanh. Điều này đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ giữa chính quyền, Liên minh HTX Việt Nam và các HTX.

Như lời ông Nguyễn Công Hiển – Giám đốc HTX Minh Thành – chia sẻ: “Chúng tôi sẵn sàng đổi mới, nhưng rất cần thêm vốn, công nghệ và thị trường. Nếu được hỗ trợ tốt, HTX sẽ không chỉ làm giàu cho thành viên mà còn góp phần đưa nông thôn Nghệ An ngày càng giàu đẹp”.

Nhìn từ những cánh đồng cơ giới hóa ở Vân Du, những nhà màng trồng dưa ở Đông Thành hay xưởng chế biến gỗ ở Quỳnh Thắng, có thể thấy rõ một điều: HTX đang là hạt nhân của kinh tế nông thôn, là động lực để Nghệ An vững vàng trên con đường xây dựng nông thôn mới bền vững.

An Chi