Bước chuyển chiến lược

Tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ 11 đến dưới 12 tuổi tại Trường Trung học cơ sở Yên Định, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. (Ảnh: Văn Đạt/TTXVN)

Trải qua 4 đợt phòng, chống đại dịch COVID-19 chưa từng có tiền lệ, Việt Nam đã có những giải pháp căn cơ, linh hoạt, vừa làm vừa điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện để ứng phó hiệu quả, hạn chế thấp nhất tác hại do dịch bệnh gây ra.

Đặc biệt, những bài học kinh nghiệm đúc rút từ đợt dịch thứ 4 đã góp phần chuyển hướng mạnh mẽ chiến lược phòng, chống dịch trên cả nước, từ "Zero COVID" bước sang giai đoạn mới với việc triển khai Nghị quyết 128/NQ-CP "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19."

Sau 1 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, đến nay dịch bệnh đã cơ bản được kiểm soát, cuộc sống trở lại bình thường, kinh tế-xã hội phục hồi và phát triển mạnh mẽ, đạt nhiều kết quả tích cực, ấn tượng, nổi bật.

Những kết quả đạt được là nhờ sự lãnh đạo đúng đắn, sâu sát, kịp thời của Đảng, sự đồng hành, hỗ trợ của Quốc hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, các cấp, ngành, địa phương; sự đồng tình, ủng hộ và tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân cả nước; sự giúp đỡ hiệu quả của bạn bè quốc tế.

Sau 1 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP, các biện pháp phòng, chống dịch cơ bản đi đúng hướng, kịp thời và hiệu quả. Đây được xem là bước chuyển chiến lược quyết định trong công tác phòng, chống dịch COVID-19.

"Chiến lược vaccine" - Tiền đề thực hiện thành công mục tiêu kép

Đúc rút được nhiều bài học kinh nghiệm sau 4 đợt phòng, chống dịch, Chính phủ đã quyết định những bước chuyển hướng chiến lược phù hợp với từng thời kỳ diễn biến dịch bệnh. Khi chưa có đủ vaccine và thuốc điều trị, áp dụng các biện pháp hành chính (giãn cách xã hội, cách ly, phong tỏa diện rộng) theo các Chỉ thị số 15/CT-TTg, 16/CT-TTg, 19/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Khi đã có vaccine, cả nước chuyển dần sang phòng, chống dịch linh hoạt, chủ động, thích ứng an toàn, hiệu quả, theo các biện pháp chuyên môn, khoa học, thể hiện trong việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 128/NQ-CP quy định tạm thời về "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19" với các giải pháp chuyển hướng mang tính chiến lược để cả nước bước sang trạng thái thích ứng với điều kiện "bình thường mới."

"Dĩ bất biến, ứng vạn biến", chiến lược phòng, chống dịch thay đổi, nhưng mục tiêu Nghị quyết 128/NQ-CP vẫn kiên định "bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng của người dân; hạn chế đến mức thấp nhất các ca mắc, ca chuyển bệnh nặng, tử vong do COVID-19; khôi phục và phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội; thực hiện mục tiêu kép, đưa cả nước chuyển sang trạng thái bình thường mới."

Việc thay đổi căn bản tư duy trong chiến lược phòng, chống dịch không phải là ngẫu nhiên, không có cơ sở. Sự điều chỉnh các quyết sách trong phòng, chống dịch không chỉ căn cứ vào kinh nghiệm thực tiễn trong nước, quốc tế, mà còn dựa vào các bằng chứng khoa học, bám sát dự báo tình hình dịch bệnh. Một trong những tiêu chí quan trọng nhất để quyết định việc chuyển hướng phòng, chống dịch là khả năng tiếp cận, cung ứng và tỷ lệ bao phủ vaccine phòng bệnh, sự sẵn có của thuốc điều trị.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, tiêm vaccine phòng COVID-19 là một biện pháp quan trọng trong phòng, chống dịch. Xác định vaccine là vũ khí chiến lược, là yếu tố quyết định, là biện pháp phòng dịch hữu hiệu nhất, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, bằng mọi khả năng để tiếp cận được với vaccine sớm nhất, nhanh nhất với phương châm "vaccine tốt nhất là vaccine được tiếp cận sớm nhất."

Bắt đầu triển khai thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP, ngày 1/10/2021, cả nước mới tiêm được gần 55 triệu liều vaccine, trong đó gần 39 triệu người từ 18 tuổi đã tiêm mũi 1 (54,3% dân số từ 18 tuổi), 16 triệu người đã tiêm mũi 2 (22,1%).

Với việc đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine trong cuối năm 2021 và năm 2022, đến ngày 30/9/2022, cả nước đã triển khai tiêm chủng được hơn 260 triệu liều vaccine an toàn, hiệu quả, khoa học.

Việt Nam là một trong những nước triển khai tiêm vaccine phòng COVID-19 với quy mô rộng rãi, nhiều đối tượng, nhiều mũi tiêm, sử dụng đa dạng các loại vaccine, là quốc gia có số liều vaccine sử dụng, tỷ lệ bao phủ vaccine cao và tốc độ tiêm chủng nhanh so với các nước trên thế giới.

Tỷ lệ tiêm mũi 3 cho người từ 12 tuổi trở lên trên tổng dân số cao gấp đôi tỷ lệ trung bình trên thế giới. Tỷ lệ tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi cao hơn một số quốc gia phát triển như Mỹ, Pháp, Đức, Italy...

Tổ chức Y tế Thế giới ghi nhận Việt Nam có chiến lược sử dụng vaccine phù hợp, hiệu quả với cam kết thực hiện của toàn bộ hệ thống chính trị và người dân, là quốc gia đi sau nhưng về trước trong tiêm chủng vaccine phòng COVID-19.

Thứ trưởng Bộ Y tế nhận định: "Thực tế đã chứng minh Nghị quyết 128/NQ-CP đã tạo ra bước ngoặt trong tư duy, cách thức mới trong phòng, chống dịch, tạo sự linh hoạt, phá vỡ tình trạng đóng băng trong sinh hoạt của người dân, cũng như các hoạt động kinh tế-xã hội ở một số nơi vào thời gian trước; là chìa khóa hóa giải khó khăn, tạo tiền đề để thực hiện thành công mục tiêu kép, ổn định xã hội, đưa cả nước chuyển sang trạng thái bình thường mới."

Thứ trưởng cho biết đến nay dịch COVID-19 cơ bản được kiểm soát trên cả nước. Tỷ lệ tử vong trên tổng số mắc ở Việt Nam là 0,02%, trong khi trung bình thế giới xấp xỉ 1,2%.

Với những kết quả đạt được nêu trên, Tiến sỹ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng Nghị quyết 128/NQ-CP là dấu mốc quan trọng của Việt Nam trong phòng, chống dịch COVID-19, là sự chuyển đổi rất quan trọng từ việc kiểm soát sự lây lan của virus sang trạng thái chung sống với COVID-19, quản lý bền vững để có thể cân bằng giữa việc áp dụng các biện pháp kiểm soát.

Theo Tiến sỹ Angela Pratt, dịch COVID-19 chưa từng có trong tiền lệ nên phải cân bằng các biện pháp khi mở cửa nền kinh tế và Việt Nam đã rất sáng suốt trong việc đưa ra Nghị quyết này. Bởi ngay từ những ngày đầu phòng, chống dịch, Việt Nam đã rất thành công trong việc kiểm soát sự lây lan của virus nhờ áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội và các biện pháp tại nơi công cộng. Sau đó, tỷ lệ tiêm chủng được bao phủ rất cao và đến nay tỷ lệ này tiếp tục tăng.

"Tất cả những kết quả đáng ghi nhận này nhờ vào sự lãnh đạo và cam kết của Chính phủ, trong đó có các chính sách và hướng dẫn kịp thời, phù hợp, bao gồm cả Nghị quyết 128/NQ-CP," tiến sỹ Angela Pratt nêu rõ.

Thực tế cho thấy với sự ra đời của Nghị quyết 128/NQ-CP, công tác phòng, chống dịch của Việt Nam đã bước sang giai đoạn mới, linh hoạt và hiệu quả. Việc thực hiện phân loại, đánh giá, xác định cấp độ dịch và hàng loạt các biện pháp khác như phát hiện sớm và ứng phó với các trường hợp mắc; giám sát và kiểm tra tốt; kiểm soát biên giới và hạn chế tiếp xúc xã hội; tuân thủ tốt các biện pháp bảo vệ cá nhân... ngăn chặn sự lây truyền của virus. Theo tiến sỹ Angela Pratt, tất cả các biện pháp này đều giữ cho số ca mắc và tử vong sớm trong đại dịch ở mức thấp.

Trong nhiều tuần gần đây, số ca mắc COVID-19 mới và bệnh nhân COVID-19 nặng, ca tử vong tiếp tục giảm. Thống kê cấp độ dịch mới nhất cho thấy, đến ngày 3/10, cơ bản gần như cả nước đã là vùng xanh. Cụ thể, đánh giá cấp độ dịch trên tổng số hơn 10.604 xã, phường trong toàn quốc, thì đã có đến 9.636 xã, phường (tương đương 90,9%) là vùng xanh (vùng nguy cơ dịch thấp). Hiện toàn quốc có 50 tỉnh, thành phố có 100% xã, phường thuộc vùng xanh (nguy cơ dịch thấp).

Bước ngoặt quan trọng trong tăng trưởng kinh tế

Những số liệu phục hồi và tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong 9 tháng năm 2022 là minh chứng rõ ràng và thuyết phục nhất sau 1 năm thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP.

Theo công bố của Tổng cục Thống kê sáng 29/9, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý 3/2022 tăng khá cao với 13,67% so với cùng kỳ năm 2021. GDP 9 tháng của năm đã tăng 8,83% so với cùng kỳ và đây là mức tăng cao nhất từ năm 2011 đến nay.

Bên cạnh đó, các cân đối lớn của nền kinh tế như xuất nhập khẩu, xuất siêu hơn 6,5 tỷ USD, xuất khẩu tăng hơn 17%, nhập khẩu tăng 13%, lạm phát chỉ 2,73%, các dòng vốn tiếp tục vào Việt Nam, FDI thực hiện tăng cao nhất trong 5 năm vừa qua.

Trong 9 tháng của năm 2022, cả nước đã có 163,3 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 38,6% so với cùng kỳ năm trước. Điều này có nghĩa bình quân mỗi ngày có trên 600 doanh nghiệp gia nhập thị trường.

Kết quả ghi nhận kinh tế vĩ mô tiếp tục duy trì ổn định, lạm phát trong tầm kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo; chính sách tiền tệ, tài khóa được điều hành chủ động, linh hoạt và hiệu quả. Mặt khác, môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện, góp phần tích cực vào phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, tạo sự tin tưởng, ủng hộ của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương khẳng định chúng ta thấy rõ nét sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam và được duy trì cho đến nay, hướng đến phục hồi, tăng trưởng bền vững trong thời gian tới.

Từ vị trí cuối bảng năm 2021, đến quý 3/2022, chỉ số phục hồi sau COVID-19 của Nikkei xếp Việt Nam đứng thứ 2 trên thế giới. Mới nhất, Moody's ngày 6/9 đã nâng hạng tín nhiệm của Việt Nam. "Đây không phải con số ngẫu nhiên mà là sự tăng trưởng thực chất bởi nền kinh tế của chúng ta đang phục hồi. Có thể thấy, Nghị quyết 128/NQ-CP đã đặt nền móng rất lớn, là bước ngoặt quan trọng tác động đến tăng trưởng kinh tế đất nước," Thứ trưởng Trần Quốc Phương nêu.

Triển khai Nghị quyết 128/NQ-CP, Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 đã chỉ đạo quyết liệt, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu, tập hợp nhiều nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch linh hoạt.

Căn cứ quy định, chỉ đạo của Trung ương, các địa phương đã khẩn trương, tích cực chỉ đạo, tổ chức thực hiện phòng, chống dịch trên địa bàn; chủ động, linh hoạt bám sát tình hình và áp dụng các biện pháp phù hợp theo thẩm quyền. Nhiều địa phương đã có cách làm hay, mô hình hiệu quả, huy động hệ thống chính trị, các tổ chức, đoàn thể và các tầng lớp nhân dân tham gia phòng, chống dịch.

Đến nay, tình hình dịch COVID-19 đã cơ bản được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc. Việt Nam đã đạt được tỷ lệ bao phủ vaccine, tạo miễn dịch cộng đồng. Số ca mắc giảm thấp, tỷ lệ chuyển nặng và tử vong giảm mạnh. Hệ thống y tế đã được củng cố, các biện pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị, nguồn lực cho y tế đang được triển khai quyết liệt.

Tất cả các tỉnh, thành phố đều đã chuyển sang trạng thái "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19" theo Nghị quyết 128/NQ-CP, sau đó là Nghị quyết 38/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phòng, chống dịch COVID-19.

Các tầng lớp nhân dân tin tưởng, đồng lòng với các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong phòng, chống dịch. Theo đánh giá của Ban Tuyên giáo Trung ương, 96% người dân Việt Nam hài lòng với các biện pháp phòng, chống dịch của Chính phủ - xếp ở vị trí cao nhất thế giới.

Cùng với đó, việc phòng, chống dịch của Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao nhờ dịch bệnh được kiểm soát tốt, các hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục xu hướng phục hồi; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được chú trọng, đời sống người dân được cải thiện. Hoạt động an sinh xã hội, chăm lo đối tượng chính sách, người nghèo, người lao động được triển khai tích cực, hiệu quả. Quốc phòng, an ninh được tăng cường; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; đối ngoại, hội nhập quốc tế được đẩy mạnh, xử lý nhịp nhàng, đúng hướng, kịp thời, phù hợp các vấn đề phát sinh.

Nhiều tổ chức, chuyên gia uy tín quốc tế đánh giá cao kết quả và triển vọng phát triển kinh tế, nâng hạng tín nhiệm và dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Khi dịch COVID-19 được cơ bản kiểm soát và bước vào giai đoạn bình thường mới, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 38/NQ-CP tiếp tục kiên định mục tiêu bảo đảm kiểm soát dịch hiệu quả, kiểm soát tốc độ lây lan trong cộng đồng, bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng của người dân, hạn chế đến mức thấp nhất các ca bệnh nặng, tử vong do dịch COVID-19; khôi phục và phát triển kinh tế-xã hội.

Quan trọng nhất, Chính phủ đã thay đổi biện pháp phòng, chống dịch từ nguyên tắc "5K + vaccine, thuốc + công nghệ thông tin + ý thức người dân" để chuyển sang "2K+ vaccine, thuốc + điều trị + công nghệ + ý thức người dân" và các biện pháp khác.

Hiện WHO, các nhà khoa học và các quốc gia nhận định, dịch COVID-19 chưa thể kiểm soát được hoàn toàn trước năm 2023; đồng thời khuyến khích các quốc gia thực hiện các biện pháp chuyển tiếp từ phòng, chống đại dịch sang quản lý bền vững.

Trong khi đó, dự báo tình hình kinh tế-xã hội trên thế giới còn diễn biến phức tạp; tình hình trong nước, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Nền kinh tế nước ta tiếp tục phục hồi tích cực nhưng có khả năng khó khăn hơn vào cuối năm 2022 và năm 2023 với áp lực lạm phát còn cao.

Nhưng với những thành quả và kinh nghiệm có được, có thể tin tưởng rằng cả nước sẽ tiếp tục vượt qua các khó khăn, thách thức, đạt được các mục tiêu theo các trọng tâm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, hướng tới thực hiện thành công mục tiêu về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Theo Vietnam+