Những mùa nho tiền tỷ trên đất dốc ở Sơn La

Những năm qua, Sơn La là một trong những địa phương đi đầu cả nước về phát triển mô hình cây ăn quả. Nhiều thời điểm, tỉnh trở thành “thủ phủ” trồng cây ăn quả lớn nhất, với nhiều giống cây trồng mới, mang lại thu nhập cao cho người dân, trong đó nổi bật là cây nho.

Điểm tựa từ cây trồng mới

Hơn 30 năm gắn bó với cao nguyên Nà Sản, nhận thấy đây là mảnh đất tiềm năng để phát triển cây ăn quả, ông Nguyễn Đình Tuấn đã liên kết gần 20 hộ dân địa phương thành lập HTX Đoàn Kết, xã Chiềng Mung, trồng hàng trăm ha cây ăn quả thế mạnh như nhãn, thanh long, nho...

Mô hình trồng nho, theo vị đại diện HTX Đoàn Kết, được khởi phát sau khi ông được tạo điều kiện đi tham quan các trang trại trồng nho hạ đen tại Hà Nội và Bắc Giang. Sau thời gian nghiên cứu, ông đầu tư làm nhà màng, hệ thống tưới tự động và mua 1.500 cây giống về trồng thử nghiệm.

Để nâng cao hiệu quả sản xuất, ông Nguyễn Đình Tuấn cùng các cộng sự trong HTX Đoàn Kết đã chủ động thuê kỹ sư nông nghiệp tư vấn, hướng dẫn kỹ thuật ban đầu. Vừa trồng thử nghiệm, vừa rút kinh nghiệm và nhân giống để mở rộng diện tích vụ sản xuất.

Mô hình trồng nho cho giá trị cao, có tiềm năng trở thành cây làm giàu cho người nông dân Sơn La. (Ảnh: BSL).

“Kết quả, chỉ sau 6 tháng, vườn nho được mở rộng lên gấp đôi, với 3.000 cây. Năm 2022, nho cho thu hoạch vụ đầu tiên 9 tấn quả tươi, giá bán trung bình 140.000 đồng/kg, tổng doanh thu trên 1,2 tỷ đồng. Vì là cây trồng mới, thị trường tiêu thụ quả nho rất rộng mở”, ông Tuấn chia sẻ.

Cũng theo ông Tuấn, với thế mạnh về điều kiện tự nhiên, khí hậu, chất đất, nguồn nước, nên các loại cây từ cà phê, thanh long, nhãn, hay cây ăn quả khác trên địa bàn huyện Mai Sơn đều phát triển tốt, chất lượng, hương vị và mẫu mã đều vượt trội.

“So với nhiều nơi khác, quả nho Sơn La có vị đậm, ngon và ngọt hơn. Tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục trồng thử nghiệm thêm 5.000m2 giống nho mới là nho sữa. Mục tiêu là mở rộng mô hình trong toàn HTX, biến nho thành cây làm giàu của thành viên”, đại diện HTX Đoàn Kết nói thêm.

Đáng chú ý, mô hình trồng nho trên đất dốc ở Sơn La đang được phát triển rất bài bản, với sự tham gia liên kết của nhiều HTX, doanh nghiệp. Bên cạnh mô hình của HTX Đoàn Kết, còn có mô hình của công ty Duy Khánh Sơn La thực hiện tại bản Híp, xã Chiềng Ngần, TP. Sơn La.

Ông Đào Duy Khánh, Giám đốc công ty cho hay ngay từ khi triển khai mô hình, đơn vị đã đầu tư làm nhà lưới, hệ thống tưới nhỏ giọt, hạn chế sâu bệnh. Không ngừng nghiên cứu và phát triển các giống nho mới giá trị kinh tế cao.

Đến nay, công ty có 3 ha trồng nho các loại, trong đó, 1,3 ha đã cho thu hoạch. Năm 2022, sản lượng nho thu hoạch đạt trên 20 tấn, giá bán trung bình 130.000 đồng/kg, lợi nhuận hàng tỷ đồng.

Biến nho thành cây chủ lực

Theo thống kê, toàn tỉnh Sơn La hiện có khoảng hơn 5 ha trồng nho hạ đen, nho sữa xanh, toàn bộ được trồng trong mô hình nhà lưới, nhà kính, có hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới tiết kiệm, sản xuất theo theo tiêu chuẩn VietGAP và sản xuất theo hướng hữu cơ.

Các mô hình điểm còn có thể kể đến như mô hình trồng nho của công ty TNHH nông lâm nghiệp Sông Mã, mô hình trồng nho kết hợp du lịch tại Nông trại Chimi Farm Mộc Châu...

Bên cạnh đó, Trung tâm Thông tin và Ứng dụng khoa học công nghệ, Sở Khoa học Công nghệ nghiên cứu triển khai thử nghiệm mô hình trồng gần 300 cây nho đen không hạt giống Cự Phong tại Khu ứng dụng nông lâm nghiệp Mộc Châu.

Sau hơn 3 năm triển khai, kết quả thực tế cho thấy các mô hình trồng nho hạ đen bước đầu được đánh giá thích nghi với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương, sản phẩm nho đảm bảo chất lượng, an toàn đến tay người tiêu dùng qua chợ đầu mối, hệ thống chuỗi các cửa hàng an toàn và siêu thị.

Nếu áp dụng đúng kỹ thuật, doanh thu trung bình của cây nho đạt từ 700 triệu đến 1 tỷ đồng/ha/vụ, giá trị kinh tế cao hơn so với một số loại cây ăn quả khác, như: xoài, nhãn, bưởi…

Đáng chú ý, tính ưu việt của mô hình trồng nho là đầu tư giống một lần, cho thu hoạch liên tục từ 10-15 năm. Nho hạ đen và nho sữa cho thu hoạch 2 vụ/năm, sản lượng cao nhất đạt 25 tấn/năm, doanh thu có thể đạt đến vài tỷ đồng/ha/năm.

Nho trồng càng lâu năm, năng suất càng ổn định, chi phí sản xuất càng thấp. Hơn nữa, nhu cầu sử dụng lao động lao động phổ thông làm việc tại vườn theo mùa vụ lớn, tạo cơ hội việc làm, thu nhập cho lao động phổ thông, góp phần xóa đói, giảm nghèo ở địa phương.

Theo đó, chuyển đổi sang mô hình trồng nho công nghệ cao được ngành nông nghiệp tỉnh Sơn La đánh giá là một trong những thay đổi chiến lược trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, HTX nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất trên cùng đơn vị canh tác.

Tuy nhiên, tỉnh cũng đang chủ động quy hoạch, định hướng các HTX, doanh nghiệp, người nông dân không phát triển sản xuất ồ ạt theo phong trào, mà gắn kế hoạch sản xuất với thị trường tiêu thụ, làm chủ khoa học kỹ thuật, giảm nhân công, giá thành sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Mỹ Chí