Nhiều góp ý sát thực tế cho Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Định giá đất theo quy luật của thị trường

Một số ý kiến cho rằng, cần định giá đất theo quy luật thị trường 

Báo cáo đề dẫn tại hội thảo của Phó Giám đốc Sở Tư pháp Nguyễn Thanh Sơn khẳng định, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được trình Quốc hội xem xét lần đầu tại Kỳ họp thứ tư (tháng 10/2022).

Tuy nhiên, do đây là một trong những dự luật khó, phức tạp, tác động bao trùm hầu hết các ngành, lĩnh vực, chủ thể trong xã hội; một số nội dung quan trọng và chính sách mới tại dự thảo Luật vẫn chưa đạt được sự đồng thuận, nhất trí cao từ các đại biểu Quốc hội. Vì vậy, việc tiếp tục lấy ý kiến của toàn thể cán bộ, công chức và các tầng lớp nhân dân là điều hết sức cần thiết.

Từ góc độ của một luật gia, luật sư Hồ Viết Tư (Hội Luật gia tỉnh) nêu thực trạng về quy định bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất. Khẳng định chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất là một lĩnh vực hết sức phức tạp, nhạy cảm.

Tuy nhiên, do tác động bởi chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư của địa phương không được những người thực thi áp dụng đúng đắn, thỏa đáng, linh hoạt, nên đã đưa đến những phản ứng tiêu cực của người bị giải tỏa, dẫn đến tình trạng khiếu kiện kéo dài; nhiều đối tượng là người thực thi, người chấp hành, vướng vào vòng lao lý.

Từ những lý do trên, theo luật sư Hồ Viết Tư, cần đa dạng các hình thức bồi thường bằng đất hoặc bằng tiền, bằng nhà ở; giá đất bồi thường theo giá thị trường; công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải thực hiện trước đất khi thu hồi đất. Đồng thời, cần cụ thể hóa nguyên tắc người được tái định cư phải có chỗ ở mới, có thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ thông qua quy định về tiêu chí hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, địa điểm tái định cư.

“Điều quan trọng nhất là giá đất bồi thường sao cho sát với giá thị trường, cơ quan có thẩm quyền được giao nhiệm vụ định giá đất phải tuân theo quy định của pháp luật đất đai. Luật Đất đai nhất thiết phải quy định việc định giá đất phải vận hành theo quy luật của thị trường, có như vậy mới thuận lòng dân và thuận lợi”.

Theo bà Nguyễn Thị Thủy Phương, Trưởng phòng Xây dựng và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Sở Tư pháp), hiện một cơ quan nhà nước vừa có thẩm quyền tham mưu giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất lại vừa có thẩm quyền tham mưu quyết định giá đất là bất hợp lý do dễ dẫn đến sự thiếu khách quan trong xác định giá đất, dễ làm nảy sinh tình trạng áp đặt ý muốn chủ quan của cơ quan quản lý trong việc định giá đất. Do các phương pháp xác định giá đất hiện nay mang nhiều tính giả định, phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của đơn vị tư vấn giá đất cũng như cán bộ định giá.

“Nên chăng, trao trách nhiệm xác định giá đất cho một cơ quan độc lập với cơ quan có thẩm quyền quản lý đất đai nhằm tách bạch thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất với thẩm quyền quyết định giá đất. Việc hoạt động độc lập này tạo nên sự khách quan trong quá trình định giá. Giá đất xác định đảm bảo phù hợp với tính chất, quy mô dự án, điều kiện thị trường thời điểm định giá”- bà Nguyễn Thị Thủy Phương góp ý.

Khai thông nguồn lực về đất đai

Các đại biểu tham dự hội thảo 

Đại diện cộng đồng doanh nghiêp tỉnh cho rằng, đất đai là nguồn tài nguyên quốc gia, là một trong những nguồn lực to lớn của đất nước. Chính sách pháp luật về đất đai có tác động trực tiếp đến hầu hết hoạt động kinh tế, văn hóa - xã hội, môi trường và ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp. Cơ hội phát triển của đất nước khá lớn nhưng đất đai lại bị ách tắc bởi những quy định không phù hợp với thị trường. Do đó, cần phải sớm sửa đổi triệt để các bất cập của Luật Đất đai hiện hành.

“Chúng tôi kỳ vọng việc sửa đổi Luật Đất đai sẽ góp phần gỡ bỏ nhiều nút thắt về thể chế và pháp luật để tăng khả năng tiếp cận đất đai hơn nữa cho doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Việc sửa đổi, bổ sung cần dựa trên việc rà soát những khó khăn, bất cập. Cộng đồng doanh nghiệp mong muốn, các quy định sửa đổi cần đảm bảo được tính hợp lý khi áp dụng vào thực tiễn, với mục tiêu giải phóng nguồn lực đất đai phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội một cách hiệu quả”- vị này nói.

Tại Hội thảo, các ý kiến thảo luận xung quanh 8 nội dung lớn như: thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; về người sử dụng đất, quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất; các trường hợp Nhà nước cho thuê đất trả 1 lần suốt cả thời gian thuê và cho thuê đất trả tiền hàng năm; các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia - dân tộc...

Ban Tổ chức đánh giá cao các tham luận đã bám sát chủ đề, mang tính phản biện khoa học và tính thực tiễn cao; những vấn đề các tham luận đề cập đều là những vấn đề khó, vấn đề nóng tại nghị trường Quốc hội và được các tầng lớp Nhân dân đặc biệt quan tâm.

“Nhiều bài tham luận từ các ngành, cấp cơ sở, đơn vị, chuyên gia, nhà khoa học với những ý kiến hết sức cụ thể, từ vướng mắc thực tiễn trong quá trình quản lý, sẽ được Sở Tư pháp tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh gửi đến cơ quan soạn thảo quốc gia tiếp thu, hoàn thiện trong thời gian tới”- Phó Giám đốc Sở Tư pháp Nguyễn Thanh Sơn cho biết.

Bài, ảnh: THÁI BÌNH