HTX của người trẻ làm nông nghiệp công nghệ cao trên cao nguyên Mộc Châu

Trong quá trình chuyển mình trên cao nguyên, HTX Thanh niên Mộc Châu nổi lên như một gương sáng tiêu biểu, minh chứng sinh động cho con đường phát triển nông nghiệp hiện đại dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, được hun đúc từ tình yêu quê hương và khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ.

Từ bỏ phố về quê...

Trong làn sóng “bỏ phố về quê” đang lan tỏa ở nhiều địa phương, câu chuyện của Phùng Văn Khả, sinh năm 1998, ở phường Thảo Nguyên (trước đây là phường Cờ Đỏ, Nông trường Mộc Châu cũ), mang nhiều ý nghĩa đặc biệt.

Lớn lên trong gia đình có truyền thống làm nông, cha mẹ là công nhân nhà máy chè, Khả sớm gắn bó với ruộng vườn. Những ngày theo cha chăm sóc vườn mận sau nhà đã gieo vào anh tình yêu nông nghiệp một cách tự nhiên.

Tốt nghiệp kỹ sư Bảo vệ thực vật tại Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, là sinh viên giỏi được giữ lại làm trợ giảng, Khả hoàn toàn có thể lựa chọn một con đường ổn định ở thành phố. Nhưng anh quyết định quay về, mang theo tri thức, hoài bão và một câu hỏi lớn: vì sao nông nghiệp quê hương vẫn loay hoay, phụ thuộc quá nhiều vào thời tiết và kinh nghiệm truyền miệng?

Năm 2021, Khả chính thức bắt tay vào hành trình khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao. Nhìn thực tế bà con sản xuất chủ yếu theo thói quen, thiếu quy trình kỹ thuật chuẩn, đầu ra bấp bênh, anh lựa chọn cách đi khác với nông nghiệp trái vụ, áp dụng khoa học công nghệ để tạo ra giá trị gia tăng.

Cây cam canh, cà chua và rau bắp cải được anh Khả lựa chọn vì phù hợp với điều kiện khí hậu Mộc Châu và có tiềm năng giá bán cao nếu sản xuất trái vụ. Hai ha đất trồng mận cũ được chuyển đổi sang trồng cam canh, cùng 3.000 m² nhà màng trồng cà chua, rau màu.

Việc đầu tư hàng trăm triệu đồng cho cây giống, hệ thống tưới nhỏ giọt, phân bón và nhân công, là một quyết định táo bạo với một người trẻ mới ra trường, nhưng Khả hiểu rằng, muốn thay đổi tư duy của bà con, trước hết phải chứng minh bằng kết quả thực tế.

Sau thời gian thử nghiệm, những vườn cam xanh mướt, những luống rau phát triển đồng đều trong nhà màng đã trở thành “bằng chứng sống” cho hiệu quả của sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

...đến hành trình khơi dậy niềm tin

Thành công bước đầu không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình Khả, mà còn khơi dậy niềm tin của nhiều thanh niên địa phương. Từ hạt nhân ban đầu ấy, một ý tưởng lớn hơn được hình thành là liên kết những người trẻ, những đoàn viên thanh niên có chung khát vọng để xây dựng mô hình kinh tế tập thể.

Năm 2023, khi đảm nhiệm vai trò Phó Bí thư Đoàn tiểu khu Cờ Đỏ (cũ), Khả cùng các cán bộ Đoàn xác định rõ phát triển kinh tế là một trong những nhiệm vụ then chốt để Đoàn Thanh niên thực sự trở thành chỗ dựa cho thanh niên lập thân, lập nghiệp.

Trong các buổi sinh hoạt Đoàn, câu chuyện làm kinh tế, nâng cao thu nhập được đưa ra bàn thảo một cách nghiêm túc. Mỗi người trẻ mang đến một thế mạnh, người có đất đai, người am hiểu kỹ thuật nông nghiệp, người có tư duy marketing, kết nối thị trường...

Từ những cuộc trao đổi ấy, mô hình HTX dần được định hình như một lời giải cho bài toán phát triển bền vững. Tháng 10/2024, HTX Thanh niên Mộc Châu chính thức ra đời với bảy thành viên sáng lập, phần lớn là cán bộ Đoàn các cấp.

Không chỉ là một tổ chức kinh tế, HTX còn mang trong mình tinh thần xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ. Ngay từ đầu, HTX xác định rõ hướng đi phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với thị trường tiêu thụ ổn định, lấy khoa học công nghệ làm nền tảng, lấy liên kết làm sức mạnh.

Có tư cách pháp nhân, HTX Thanh niên Mộc Châu nhanh chóng thiết lập mối quan hệ với các doanh nghiệp chế biến, ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Đây được xem là “chìa khóa” tháo gỡ nút thắt lớn nhất của nông nghiệp địa phương là đầu ra.

Ứng dụng công nghệ cao là chìa khóa để thành viên HTX Mộc Châu nâng cao giá trị sản xuất.

Hiện HTX quản lý và liên kết sản xuất trên 16 ha đất, trong đó 10 ha trồng mận hậu, phần còn lại là rau màu, cà chua, dưa lưới. Toàn bộ diện tích được áp dụng hệ thống tưới phun sương, tưới nhỏ giọt, giúp kiểm soát lượng nước, dinh dưỡng và lịch sinh trưởng của cây trồng. Sản xuất không còn phụ thuộc hoàn toàn vào “ông trời”, mà được điều hành bằng dữ liệu, quy trình và kinh nghiệm khoa học.

Chỉ trong thời gian ngắn hoạt động, HTX đã bao tiêu hơn 100 tấn rau cho nông dân liên kết và doanh nghiệp đối tác, với giá thu mua ổn định từ 5.000–6.000 đồng/kg đối với bắp cải. Nông sản sau thu hoạch được đưa vào chế biến, đóng gói, dán nhãn và phân phối tới nhiều thị trường trong nước và quốc tế.

Điều quan trọng hơn con số sản lượng là niềm tin của người nông dân được củng cố nơi HTX. Từ chỗ sản xuất manh mún, phụ thuộc thương lái, nay các hộ sản xuất yên tâm sản xuất theo hợp đồng, theo quy trình mà HTX hướng dẫn.

Tiếp tục xây dựng các giá trị bền vững

Không dừng lại ở vai trò “đầu tàu” sản xuất, HTX Thanh niên Mộc Châu còn trở thành cầu nối tri thức giữa khoa học và nông dân. Những buổi tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, chia sẻ kinh nghiệm trồng rau trong nhà màng được tổ chức định kỳ.

Với nhiều nông dân, những trải nghiệm cùng HTX là lần đầu tiên họ được tiếp cận một cách bài bản với khái niệm sản xuất theo quy trình, truy xuất nguồn gốc, gắn sản xuất với thị trường. Sự thay đổi không chỉ nằm ở kỹ thuật, mà quan trọng hơn là ở tư duy làm nông.

Hiệu quả kinh tế ngày càng rõ nét. Năm 2025, HTX ước tính thu hoạch 500 tấn mận hậu và cung ứng hơn 1.000 tấn rau màu cho các doanh nghiệp chế biến sâu. Với các hộ trồng mận, cam, mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch trải nghiệm mở ra nguồn thu mới.

Du khách đến tham quan, chụp ảnh, hái quả tại vườn của thành viên HTX không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần quảng bá hình ảnh nông nghiệp sạch, nông nghiệp trách nhiệm của Mộc Châu. Nhiều hộ gia đình đạt doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi vụ, đặc biệt trong dịp Tết.

Nhìn từ câu chuyện HTX Thanh niên Mộc Châu, có thể thấy rõ một xu hướng tất yếu của nông nghiệp hiện đại là phát triển dựa trên tri thức, công nghệ và liên kết. Đây không phải là những khái niệm xa vời, mà đã được cụ thể hóa bằng những vườn cây, nhà màng, hợp đồng bao tiêu và những con số tăng trưởng rõ ràng.

Quan trọng hơn, mô hình này cho thấy vai trò tiên phong của thanh niên, đặc biệt là các HTX do người trẻ khởi nghiệp, trong chuyển đổi mô hình kinh tế nông thôn, góp phần giữ chân lao động trẻ ở lại quê hương.

Tinh thần ấy hoàn toàn tương đồng với tinh thần của Nghị quyết 57 về thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phát triển kinh tế – xã hội. Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu lấy con người làm trung tâm, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực, coi kinh tế tập thể là một trong những trụ cột quan trọng để phát triển bền vững.

Từ tình yêu quê hương, từ khát vọng khẳng định mình của người trẻ, HTX Thanh niên Mộc Châu đã và đang viết nên một câu chuyện đẹp về nông nghiệp hiện đại trên cao nguyên. Đó không chỉ là câu chuyện của một HTX thành công, mà còn là minh chứng cho khát khao đổi mới sáng tạo và tinh thần dám nghĩ dám làm để có được thành công.

An Chi