Vững bước thoát nghèo nhờ cần câu từ kinh tế tập thể

Từ sự chỉ đạo và trợ lực của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX Thanh Hóa đã và đang chứng minh vai trò tiên phong trong việc triển khai hiệu quả các mô hình giảm nghèo bền vững. Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ kinh phí, các dự án tập trung vào việc hỗ trợ giống, vật nuôi, cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và tập quán địa phương, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho người dân tự thân phát triển kinh tế.

Từ con giống đến chuỗi liên kết

Điển hình là trường hợp của gia đình bà Lê Thị Hoa ở thôn Hòa Lâm, xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân (nay là xã Thường Xuân). Tháng 6/2023, gia đình bà là một trong 77 hộ tham gia Dự án “Nuôi lợn nái đen sinh sản theo chuỗi liên kết”. Được hỗ trợ 2 con lợn giống, bà Hoa không chỉ nuôi theo kinh nghiệm truyền thống mà còn tích cực tham gia các lớp tập huấn, học hỏi kỹ thuật chăm sóc lợn từ cán bộ dự án và các HTX trên địa bàn.

"Từ ngày được hỗ trợ lợn giống, tôi thường xuyên tìm hiểu về cách chăm sóc lợn và học tập kinh nghiệm. Tôi cũng trồng thêm chuối, khoai lang làm thức ăn, tận dụng hết phụ phẩm để tiết kiệm chi phí," bà Hoa chia sẻ. Sau 8 tháng, đàn lợn giống đã sinh sản thêm 11 con, tạo ra một nguồn vốn quý giá để gia đình đầu tư, phát triển chăn nuôi, từng bước ổn định cuộc sống và thoát nghèo bền vững.

Tương tự, tại thôn Giàng Phìn, xã Trí Nang, huyện Lang Chánh (nay là xã Linh Sơn), gia đình ông Lương Văn Yêng được hỗ trợ từ dự án chăn nuôi vịt bầu bản địa. Ông Yêng cho biết: "Từ số vịt được hỗ trợ, gia đình tôi vừa tận dụng được diện tích ao hồ, vừa có thêm đối tượng vật nuôi phù hợp. Đến nay, sau 6 tháng, đàn vịt đã đẻ trứng. Đặc biệt, HTX liên kết trên địa bàn còn giới thiệu đơn vị thu mua trứng, đảm bảo đầu ra ổn định”.

Theo thống kê từ Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa, chỉ trong hai năm 2023 và 2024, đơn vị đã thực hiện 6 dự án giảm nghèo từ nguồn vốn Dự án 2 (đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo) thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững. Các dự án này tập trung vào các sản phẩm chủ lực như giống lúa, giống gà, giống lợn và giống vịt bầu, hướng tới hàng nghìn hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo tại các huyện như Thường Xuân, Bá Thước, Lang Chánh.

Điều đáng ghi nhận là các mô hình này không chỉ dừng lại ở hỗ trợ ban đầu mà còn được người dân duy trì và nhân rộng tại địa phương. Sự thành công này còn đến từ ý thức tự lực cánh sinh của người dân. Liên minh HTX Thanh Hóa nhấn mạnh, việc người dân tự nguyện đóng góp một phần kinh phí và chủ động cải tạo chuồng trại, chuẩn bị thức ăn đã thể hiện quyết tâm thoát nghèo, xóa bỏ tâm lý trông chờ, ỷ lại vào chính sách hỗ trợ.

Những điển hình tạo thu nhập vượt trội

Các mô hình được triển khai đã khẳng định tính thiết thực, ý nghĩa lâu dài, phù hợp với điều kiện thực tế của các hộ nghèo. Tiêu biểu như mô hình nuôi gà ri bản địa gắn với liên kết bao tiêu sản phẩm tại xã Xuân Lộc- huyện Thường Xuân (nay là xã Thắng Lộc). Với sự phối hợp giữa Liên minh HTX tỉnh và chính quyền địa phương, năm 2024, HTX Đầu tư và Phát triển nông nghiệp Vinaco là đơn vị chủ trì đã trao 3.479 con gà ri giống và hơn 11,8 tấn thức ăn hỗn hợp cho 61 hộ.

Theo dự án, mỗi hộ nghèo được hỗ trợ 70 con gà giống; hộ cận nghèo 56 con giống và hộ mới thoát nghèo được hỗ trợ 35 con giống. Theo quy định, con giống đều được bảo đảm chất lượng, đủ 21 ngày tuổi, khoẻ mạnh, không bị bệnh và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng dịch.

Trước khi nhận gà giống, các hộ đã được cán bộ chuyên môn tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi, cách làm chuồng trại, cách xử lý một số bệnh thường gặp ở gà ri bản địa và quy trình phát triển chăn nuôi theo chuỗi liên kết.

Thông qua dự án, Liên minh HTX tỉnh và đơn vị chủ trì mong muốn hỗ trợ tư liệu sản xuất, tạo sinh kế để các hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo có điều kiện ổn định cuộc sống. Đồng thời, từng bước thay đổi thói quen, tập quán sản xuất nhỏ lẻ để tiếp cận với hình thức sản xuất hiện đại, phù hợp với xu hướng của thị trường.

Đến nay, mô hình này đã phát triển và tạo việc làm cho 61 lao động thuộc các hộ nghèo, cận nghèo, đồng thời từng bước được nhân rộng.

Mô hình liên kết sản xuất gạo nếp hạt cau đang giúp người dân nâng cao thu nhập.

Còn tại xã Hạ Trung, huyện Bá Thước (nay là xã Bá Thước), Dự án “Sản xuất lúa nếp hạt cau gắn với liên kết và tiêu thụ sản phẩm” do Liên minh HTX tỉnh làm chủ đầu tư đã mang lại thu nhập cho 136 hộ dân. Giống lúa đặc sản này đã tìm được thị trường tiêu thụ ổn định, thúc đẩy người dân tiếp tục mở rộng sản xuất với kỳ vọng doanh thu, lợi nhuận vượt trội trong các vụ tiếp theo.

Theo Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa, Liên minh HTX tỉnh đang tiếp tục rà soát, lựa chọn các dự án giảm nghèo phù hợp, lồng ghép các hoạt động đào tạo, tập huấn, chuyển giao khoa học, kỹ thuật để người nghèo có kiến thức chăm sóc mô hình phát huy hiệu quả. Qua đây, Liên minh HTX tỉnh mong rằng không chỉ trao "con cá" mà còn hỗ trợ người dân, thành viên HTX chiếc "cần câu" để họ thoát nghèo bền vững hơn trong tương lai.

Nâng cao năng lực và mở rộng thị trường

Để đảm bảo tính bền vững cho các mô hình giảm nghèo, việc nâng cao năng lực quản lý HTX và mở rộng thị trường tiêu thụ là vô cùng quan trọng. Chính vì vậy, Liên minh HTX tỉnh luôn tập trung và chú trọng vào điều này.

Gần đây nhất là ngày 11/8, Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức hội nghị tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và kiểm soát viên chuyên trách tại 40 HTX thuộc các xã miền núi, khó khăn. Chương trình này nhằm mục đích hướng dẫn các biểu mẫu, thủ tục đăng ký, báo cáo tình hình hoạt động của HTX theo quy định mới; Phổ biến chuyên đề về xây dựng thương hiệu sản phẩm theo tiêu chuẩn OCOP, VietGAP gắn với đặc trưng địa phương; Hướng dẫn các HTX đăng ký gian hàng trên nền tảng thương mại điện tử.

Việc này giúp cán bộ quản lý HTX có thêm kỹ năng, kiến thức cần thiết để hỗ trợ thành viên tiếp cận chính sách, xây dựng mô hình sản xuất hiệu quả, phòng ngừa và hạn chế tái nghèo.

Từ việc chú trọng nâng cao năng lực cho khu vực kinh tế tập thể, nhiều HTX đã tích cực ứng dụng công nghệ số và tham gia chuỗi liên kết để giải quyết bài toán đầu ra, tăng giá trị nông sản địa phương, từ đó đóng góp tích cực vào quá trình giảm nghèo.

Tiêu biểu như HTX dịch vụ nông nghiệp Yên Thắng (xã Yên Thắng) được đánh giá là đơn vị ứng dụng hiệu quả công nghệ số sau khi tham gia các lớp đào tạo, tập huấn. Giám đốc Hà Thị Xem chia sẻ, nhờ sự hỗ trợ từ Liên minh HTX tỉnh, HTX đã nâng cao năng lực số, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm OCOP 3 sao Muối mắc khẻn Mường Đeng và hàng chục sản phẩm đặc trưng khác (măng khô, vịt Cổ Lũng...) qua các kênh hiện đại. Từ đó, mỗi tháng HTX tiêu thụ hàng trăm đơn hàng, tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương và đóng góp vào công tác giảm nghèo.

Tương tự, HTX nông nghiệp sinh thái Happyfarm (TP Thanh Hóa) sau khi tham gia các lớp tập huấn, đào tạo đã linh hoạt tham gia các chuỗi liên kết, đưa hàng chục loại rau, củ quả an toàn đạt chuẩn VietGAP vào tiêu thụ ở các bếp ăn tập thể, cửa hàng thực phẩm an toàn. Đặc biệt, HTX còn đẩy mạnh kênh du lịch nông nghiệp trải nghiệm, giúp quảng bá quy trình sản xuất sạch và tiêu thụ sản phẩm tốt hơn. Hiện, mỗi tháng, HTX cung ứng cho thị trường khoảng 20 tấn rau, quả an toàn.

Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, toàn tỉnh hiện có 1.373 HTX, trong đó khoảng 10% HTX tích cực tham gia các giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm. Hằng năm, Liên minh HTX tỉnh thường phối kết hợp với Liên minh HTX Việt Nam để hỗ trợ các HTX tổ chức diễn đàn xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu, tạo "sân chơi" thương mại giúp HTX tiếp cận nhiều khách hàng, mở rộng kênh phân phối, nâng cao kinh tế và hỗ trợ thành viên, người dân giảm nghèo.

Sự trợ lực hiệu quả từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa đã giúp khu vực kinh tế tập thể tại địa phương này không chỉ là nơi tập hợp sản xuất mà còn là trung tâm chuyển giao công nghệ, kiến thức và kết nối thị trường. Các HTX đang đóng vai trò là hạt nhân quan trọng trong việc cụ thể hóa Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, chuyển từ phương thức hỗ trợ "cho không" sang mô hình hỗ trợ "có điều kiện", khơi dậy nội lực và ý chí vươn lên của người dân.

Với chiến lược đúng đắn, tập trung vào mô hình sinh kế bền vững, chuyển đổi số và phát triển chuỗi giá trị, Thanh Hóa đang tạo ra một xu hướng giảm nghèo tích cực, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khẳng định vị thế mới của kinh tế tập thể trong phát triển bền vững.

Minh Nhương