Big 4 nhập cuộc, lãi suất huy động sẽ ra sao?

Theo các chuyên gia, đợt tăng lãi suất này phản ánh đúng nhịp đập của một nền kinh tế đang khát vốn để phục hồi và tăng trưởng. Với hệ thống quản trị rủi ro ngày càng hoàn thiện, thanh khoản hệ thống vẫn được đảm bảo tích cực. Lãi suất có thể tiếp tục nhích nhẹ trong thời gian tới nhưng sẽ không có những biến động quá lớn gây gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh.

Nhân viên ngân hàng "săn" khách, lãi suất chạm mốc 8%

Thị trường tiền gửi đang chứng kiến không khí sôi động nhất kể từ đầu năm. Chỉ tính riêng từ đầu tháng 12 đến nay đã có 21 ngân hàng thông báo điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Danh sách này kéo dài từ các ngân hàng quy mô vừa và nhỏ như PVCombank, BaoVietBank, NCB, BVBank, KienlongBank... cho đến các tên tuổi lớn như Techcombank, MB, VPBank, ACB, Sacombank, SHB.

Đặc biệt, tần suất điều chỉnh diễn ra dày đặc khi các nhà băng như NCB, VPBank và Techcombank đã có tới 2 lần tăng lãi suất chỉ trong thời gian ngắn. Trước đó, tháng 11 cũng ghi nhận 21 đơn vị gia nhập đường đua, tạo nên xu hướng tăng lãi suất liên tiếp và đồng bộ trên toàn hệ thống.

Điểm nhấn của đợt điều chỉnh này là sự thay đổi chiến lược từ nhóm ngân hàng có vốn nhà nước (Big 4). Vốn là nhóm luôn duy trì mặt bằng lãi suất thấp và ổn định nhất, việc VietinBank và BIDV bất ngờ tăng lãi suất huy động cho thấy áp lực thanh khoản và nhu cầu vốn cuối năm là hiện hữu trên mọi phân khúc.

Sức nóng của lãi suất không chỉ nằm trên bảng niêm yết mà còn thể hiện rõ qua hoạt động chào mời của nhân viên ngân hàng.

Chị Minh Loan (Định Công, Hà Nội) cho biết, khi sổ tiết kiệm 200 triệu đồng sắp đáo hạn, chị liên tục nhận được điện thoại tư vấn với mức lãi suất lên tới 5,4%/năm cho kỳ hạn 6 tháng – tăng gấp đôi so với nửa năm trước.

Trên các diễn đàn tài chính và mạng xã hội, cuộc cạnh tranh còn "khốc liệt" hơn. Để thu hút dòng tiền nhàn rỗi, nhân viên nhiều ngân hàng công khai chào mời các mức lãi suất rất cao kèm theo quà tặng. Theo thông tin lan truyền và chào mời từ các nhóm này, lãi suất kỳ hạn 6 tháng tại một số đơn vị được đẩy lên mức rất hấp dẫn: VIB (tới 7,5%/năm), VPBank (7,6%/năm), NCB (7,9%/năm), thậm chí KienlongBank và PVCombank được chào mức trên 8%/năm.

Ở kỳ hạn dưới 6 tháng, nhiều ngân hàng cũng đã nhanh chóng đẩy lãi suất lên mức trần 4,75% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Nghịch lý thừa - thiếu vốn và áp lực tăng trưởng tín dụng

Theo giới phân tích, nguyên nhân cốt lõi khiến lãi suất huy động "dậy sóng" xuất phát từ sự phục hồi mạnh mẽ của tín dụng trong khi huy động vốn không theo kịp.

Tính đến ngày 27/11, dư nợ toàn hệ thống đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với đầu năm – mức cao nhất trong 5 năm qua và vượt mục tiêu 16% của cả năm. Tốc độ giải ngân vốn quá nhanh khiến nhiều ngân hàng cạn "room" tín dụng và đối mặt với áp lực thanh khoản cục bộ.

Tuy nhiên, cơ cấu tín dụng đang cho thấy sự mất cân đối: gần 70% dòng vốn chảy vào khu vực dịch vụ, trong khi khu vực sản xuất chỉ chiếm 24%. Điều này buộc các ngân hàng phải cân đối lại nguồn vốn để vừa đảm bảo chỉ tiêu tăng trưởng, vừa kiểm soát rủi ro theo định hướng của Ngân hàng Nhà nước.

TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu chính sách (Đại học VinUni) nhận định, bên cạnh nhu cầu tín dụng tăng vọt (đặc biệt là bất động sản), nợ xấu gia tăng cũng là nguyên nhân khiến lãi suất khó giảm. Chi phí trích lập dự phòng rủi ro lớn đã bào mòn lợi nhuận và nguồn vốn tự có, buộc các ngân hàng phải tăng chi phí đầu vào để bù đắp.

Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo mặt bằng lãi suất huy động có thể tiếp tục nhích nhẹ trong thời gian tới do 2 yếu tố: áp lực thanh khoản mùa cao điểm và rủi ro tỷ giá khi nhu cầu ngoại tệ nhập khẩu cuối năm tăng cao.

Dù vậy, giới chuyên gia cho rằng đây là phản ứng tự nhiên của thị trường và nằm trong kịch bản kiểm soát được. TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhận định, Ngân hàng Nhà nước sẽ điều hành linh hoạt, ưu tiên cấp hạn mức tín dụng cho các đơn vị đạt chuẩn Basel II, Basel III, đảm bảo không xảy ra các cú sốc về lãi suất.

Với người gửi tiền, đặc biệt là người cao tuổi, tiết kiệm ngân hàng vẫn đang khẳng định vị thế là kênh đầu tư "vua" nhờ tính an toàn và mức sinh lời đang dần tốt lên, trong bối cảnh các kênh đầu tư khác như vàng hay bất động sản còn nhiều biến động khó lường.

Thanh Hoa