Tầm nhìn của Việt Nam về OCOP là xây dựng chuỗi giá trị bền vững

Đây là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam tại Diễn đàn Cấp cao liên khu vực về mô hình OCOP do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) tổ chức ngày 15/7.

OCOP không chỉ là thương hiệu mà là mô hình tích hợp

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh: Diễn đàn hôm nay là kết quả cụ thể về sáng kiến của Tổng Giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc, được khởi xướng trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 2/2025.

Sự kiện này đã kết nối các nỗ lực toàn cầu và khu vực nhằm nâng cao hiệu quả thực thi Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (One Commune One Product - OCOP) của Việt Nam, cũng như sáng kiến toàn cầu của FAO, hướng đến mục tiêu chung - “Bốn tốt hơn”: Sản xuất tốt hơn, Dinh dưỡng tốt hơn, Môi trường tốt hơn và Cuộc sống tốt hơn.

Theo lãnh đạo ngành nông nghiệp và môi trường, tầm nhìn của Việt Nam về OCOP là xây dựng chuỗi giá trị bền vững, cạnh tranh và bao trùm, nâng cao thu nhập và chất lượng sống cho người dân. OCOP không chỉ là thương hiệu mà là mô hình tích hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và cộng đồng trong hệ sinh thái sáng tạo, nâng cao năng lực, kiểm soát chất lượng, xây dựng thương hiệu và kết nối thị trường.

Đến tháng 6/2025, cả nước đã có 16.855 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó 72,8% sản phẩm 3 sao, 26,7% sản phẩm 4 sao, 126 sản phẩm 5 sao. Sản phẩm OCOP đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm; có mẫu mã, bao bì đa dạng và thân thiện với môi trường, phù hợp yêu cầu của thị trường. Qua đó, góp phần gia tăng giá trị, giúp các chủ thể tăng quy mô sản xuất và doanh thu.

Trên cơ sở đó, ông nhấn mạnh việc thiết lập mạng lưới và cơ chế chia sẻ thông tin về chính sách, công nghệ và thị trường giữa các quốc gia Nam - Nam để hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP một cách bền vững.

“Để cùng nhau phát triển Chương trình OCOP gắn với mục tiêu ‘Bốn tốt hơn’ của FAO, các quốc gia cần tăng cường hợp tác đào tạo, nâng cao năng lực cho các nhà quản lý, hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nông thôn, đặc biệt chú trọng đến nhóm đối tượng yếu thế như phụ nữ, người lớn tuổi, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số… Bên cạnh đó, tôi khuyến khích thí điểm mô hình hợp tác công - tư - cộng đồng nhằm huy động các nguồn lực tài chính, kỹ thuật và tri thức bản địa phục vụ phát triển nông thôn và nâng cao giá trị sản phẩm OCOP”, Thứ trưởng cho biết.

Lần đầu tiên, một sự kiện trao đổi kiến thức giữa các quốc gia châu Phi và Việt Nam về chương trình OCOP đã được tổ chức, mở ra một không gian hợp tác mới giữa các nước đang phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững.

Với những kinh nghiệm thực tiễn, Việt Nam đang trở thành điểm sáng trong thúc đẩy kết nối Nam – Nam, chia sẻ cách làm, công nghệ và chính sách để nâng cao giá trị sản phẩm nông thôn, hướng đến mục tiêu “Bốn Tốt hơn” vì người dân, vì hành tinh, vì sự thịnh vượng và vì hòa bình.

OCOP đang trở thành một trụ cột chiến lược trong kinh tế nông thôn

Đánh giá cao chương trình OCOP của Việt Nam, Phó Tổng Giám đốc FAO Beth Bechdol nhấn mạnh, sáng kiến này không chỉ là động lực phát triển kinh tế địa phương mà còn là nền tảng cho chiến lược tăng trưởng nông nghiệp bền vững. Việc đa dạng hóa sản phẩm, tăng khả năng chống chịu và thúc đẩy chia sẻ tri thức giữa các quốc gia là chìa khóa để châu Á và châu Phi cùng hành động, cùng tiến về phía trước. 

Ở châu Á - Thái Bình Dương, các văn phòng FAO đang tích cực hỗ trợ quảng bá sản phẩm OCOP, nâng cao năng lực địa phương và đưa các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng ra thị trường toàn cầu. “OCOP đang dần trở thành một trụ cột chiến lược trong phát triển kinh tế nông thôn khu vực”, bà Beth Bechdol khẳng định.

Thông qua sáng kiến Sáng kiến Mỗi quốc gia một sản phẩm ưu tiên (phiên bản OCOP quốc tế), tổ chức FAO đang thúc đẩy phát triển 56 sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, góp phần nâng cao sinh kế cho người dân và phát huy tiềm năng, lợi thế, giá trị văn hóa từng địa phương.

“Chúng tôi cam kết tiếp tục hỗ trợ các quốc gia châu Phi trong cuộc chiến chống đói nghèo và suy dinh dưỡng. Thông qua hợp tác ba bên, chúng ta có thể cùng nhau biến những thách thức tại châu Phi thành cơ hội phát triển, cùng nhau xây dựng mạng lưới lương thực, thực phẩm xanh, minh bạch và bền vững", Tổng Giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc nhấn mạnh.

Tại Việt Nam, chương trình OCOP được Chính phủ triển khai từ năm 2018 với mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn trên nền tảng khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế đặc thù của từng địa phương. Chương trình khuyến khích tinh thần tự chủ, sáng tạo của cộng đồng nông thôn nhằm tạo ra các sản phẩm đặc trưng, mang đậm bản sắc vùng miền, đồng thời nâng cao giá trị kinh tế - xã hội.

FAO đang tích cực hợp tác với các trung tâm khoa học và đổi mới hàng đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương để tăng cường chuỗi giá trị của các sản phẩm nông nghiệp đặc biệt (SAP), qua đó hỗ trợ mục tiêu “bốn tốt hơn”. Kết quả của sự hợp tác này chính là việc áp dụng một công cụ truy xuất nguồn gốc địa lý và môi trường mang tính tiên phong, nhằm khuyến khích sản xuất SAP bền vững.

Đồng thời, khoa học và công nghệ dinh dưỡng đang hỗ trợ phát triển các sản phẩm thực phẩm SAP phù hợp với các nhóm tuổi và sở thích đa dạng. Bên cạnh đó, các thông tin từ thị trường đang giúp các quốc gia châu Á - Thái Bình Dương tích hợp SAP vào các thị trường quốc tế chính thống.