Tận dụng tốt hơn EVFTA để mở cửa thị trường cho hàng Việt Nam vào Litva

Không gian hợp tác thương mại còn rất lớn

Theo lãnh đạo Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương, Litva là một nước nhỏ với gần 3 triệu dân và cộng đồng người Việt Nam ở Litva không nhiều, nhưng kể từ khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, thương mại hai nước đã có bước phát triển vượt bậc.

Thống kê của Vụ Phát triển thị trường nước ngoài cho thấy, năm 2024 kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt 206,97 triệu USD, tăng 7,4% so với năm 2023. Đặc biệt, trong 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 167,9 triệu USD, tăng 100,6% so với cùng kỳ năm 2024. Kết quả trao đổi thương mại song phương giữa hai nước thời gian gần đây cho thấy dư địa hợp tác giữa Việt Nam và Litva còn rất lớn.

Dù vậy, theo đánh giá của các chuyên gia, tốc độ tăng trưởng thương mại vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của mỗi bên, đặc biệt, doanh nghiệp hai bên còn bỏ ngỏ rất nhiều cơ hội từ EVFTA.

Phân tích cụ thể, ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI cho rằng, Litva là đối tác truyền thống của Việt Nam tại khu vực vùng Ban-tích, Trung Đông Âu. Trong khi đó, Litva coi Việt Nam là đối tác quan trọng nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Những năm qua, tốc độ tăng trưởng thương mại hai nước là có, dù vậy, mức vẫn tương đối thấp, trong khi cơ cấu xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và Litva có tính bổ trợ, không cạnh tranh trực tiếp.

Việt Nam xuất khẩu sang Litva hàng thủy sản, rau quả, hạt điều, chất dẻo, các sản phẩm từ sắt thép... và nhập khẩu sữa và sản phẩm sữa, sản phẩm hóa chất, gỗ và sản phẩm gỗ, máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng khác... Chính vì cơ cấu hàng hóa không cạnh tranh, lãnh đạo VCCI cho rằng, cho đến nay doanh nghiệp hai bên vẫn chưa tận dụng tốt những lợi thế có được từ Hiệp định EVFTA để phát triển các hoạt động kinh doanh.

Chung quan điểm, Thứ trưởng Bộ Kinh tế và Đổi mới sáng tạo Litva Darius Indriunas cho rằng, hai nước còn nhiều khoảng trống dư địa để thúc đẩy hợp tác.

“Litva là một trong những nước đứng đầu EU trong việc tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực Fintech, công nghệ laser...” - Thứ trưởng Bộ Kinh tế và Đổi mới sáng tạo Litva nhấn mạnh và cho rằng, với những thuận lợi có được nhờ Hiệp định EVFTA và kinh nghiệm chuyên môn cao, Việt Nam và Litva sẽ có những trao đổi, hợp tác sâu hơn trong lĩnh vực công nghiệp, công nghệ thông tin, công nghệ laser...

Cùng với những lĩnh vực kể trên, thương mại hai nước đang đứng trước cơ hội tăng trưởng thông qua hợp tác trong lĩnh vực vận tải, giao nhận hàng hóa, đặc biệt việc vận chuyển năng lượng

“Litva đã có bước tiến mạnh mẽ trong ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời. Các công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Litva rất mong muốn có cơ hội tham gia vào các dự án điện mặt trời tại Việt Nam” - Thứ trưởng Darius Indriunas kỳ vọng.

Tận dụng tốt hơn EVFTA để mở rộng thị trường xuất khẩu

Để thúc đẩy hơn nữa hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và Litva, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho rằng, cộng đồng doanh nghiệp hai bên cần tận dụng tốt hơn cơ hội từ EVFTA mang lại.

Hiện thực hóa mục tiêu này, Litva hỗ trợ Việt Nam hơn nữa trong việc cung cấp thông tin kịp thời về quy định của EU nói chung và Litva nói riêng để doanh nghiệp Việt Nam có thể xuất khẩu hàng hóa sang khu vực EU thuận lợi.

Cùng với đó, đề nghị hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm chuyên môn trong các lĩnh vực thế mạnh của Litva; hỗ trợ vốn đầu tư cho các doanh nghiệp FDI sản xuất linh kiện tại Việt Nam; chia sẻ kinh nghiệm tạo môi trường khởi nghiệp cho doanh nghiệp SMEs; trao đổi đoàn xúc tiến thương mại giữa hai nước...

Trong khi đó, Chủ tịch VCCI cho rằng hai bên cần phối hợp phát huy những lợi thế tiềm năng với việc hai nước đều là cửa ngõ của khu vực ASEAN và Trung Đông Âu, đồng thời tận dụng tốt hơn nữa những cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do mang lại.

Hai bên cũng cần xem xét mở Đại sứ quán, mở đường bay thẳng, đường vận chuyển hàng hóa. Bản thân doanh nghiệp cũng cần chủ động hơn nữa tìm kiếm cơ hội hợp tác kinh doanh, thúc đẩy đưa các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh vào thị trường của nhau.

“Tôi cho rằng, tiềm năng vẫn còn rất nhiều nhưng cộng đồng doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội và tận dụng tốt FTA Việt Nam - EU để đạt được mục tiêu tốt hơn nữa trong năm 2025 này và những năm tiếp theo” - ông Công đề nghị.

Đi cùng việc thúc đẩy tăng cường hợp tác kinh tế thương mại thông qua EVFTA, các chuyên gia kinh tế cũng khuyến nghị, các cơ quan chức năng cần tiếp tục triển khai phổ biến các cam kết và lợi ích của Hiệp định EVFTA tới cộng đồng doanh nghiệp hai nước; từ đó giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về Hiệp định, tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan từ EVFTA để tăng cường hoạt động xuất nhập khẩu các mặt hàng có thế mạnh của nhau.

Cùng với đó, phổ biến về thông tin thị trường của nhau thông qua việc tổ chức các cuộc đối thoại, diễn đàn song phương để doanh nghiệp hai nước có định hướng tiếp cận thị trường, xây dựng quan hệ hợp tác lâu dài. Tích cực kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp hai nước tham gia các cuộc triển lãm, hội chợ được tổ chức tại mỗi nước nhằm tìm hiểu, gặp gỡ các đối tác và tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa.

Việc tận dụng tốt hơn Hiệp định EVFTA sẽ là bước đệm quan trọng trong việc tăng cường quan hệ song phương giữa hai nước và với các đối tác bởi, Việt Nam là điểm tiếp cận thuận lợi vào thị trường ASEAN, còn Litva là cửa ngõ vào khu vực Trung Đông Âu.

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, năm 2024, tổng kim ngạch thương mại song phương đạt 206,97 triệu USD, tăng 7,5% so với năm 2023.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, thương mại song phương giữa 2 nước ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước đạt 167,9 triệu USD, tăng 100,6%; trong đó, xuất khẩu từ Việt Nam sang Litva đạt 155,78 triệu USD (tăng 116,1%), nhập khẩu từ Litva đạt 12,1 triệu USD (tăng 3,2%).