Quảng Trị hướng tới nông nghiệp xanh, nông thôn giàu mạnh với những mô hình khởi nghiệp bạc tỷ

Những cánh đồng lúa hữu cơ, trang trại nấm linh chi đỏ, cùng những sản phẩm nông sản tinh tế như “chuối mật phủ dừa” mang hương vị bản địa…, tất cả tạo nên bức tranh sống động của một vùng quê đang chuyển mình mạnh mẽ nhờ sự chung tay của các HTX.

Ấn tượng OCOP Đặng Xá

Ở xã Vĩnh Thủy, thôn Đặng Xá từng là vùng đất thuần nông, độc canh cây lúa với 52ha đất nông nghiệp. Cuộc sống của người dân nơi đây nhiều năm gắn với hạt lúa nhưng lại phụ thuộc vào thời tiết, năng suất bấp bênh.

Thế nhưng, chỉ trong thời gian ngắn, diện mạo nông nghiệp nông thôn Đặng Xá đã thay đổi ngoạn mục nhờ những nỗ lực trong công cuộc xây dựng nông thôn mới và mô hình dân vận khéo “Vận động chuyển đổi mô hình sản xuất lúa VietGAP và lúa hữu cơ”.

Sản xuất lúa theo hướng hữu cơ, ứng dụng khoa học kỹ thuật giúp nông dân, HTX ở Quảng Trị nâng cao hiệu quả.

Bí thư Chi bộ thôn Đặng Xá Nguyễn Văn Phong nhớ lại: “Ban đầu, bà con e ngại vì sợ rủi ro, nhưng chi bộ cùng HTX Dịch vụ nông nghiệp Đặng Xá đã đến từng nhà tuyên truyền, cam kết hỗ trợ kỹ thuật, đầu ra sản phẩm. Khi thấy ruộng lúa đầu tiên đạt năng suất cao, bà con tin tưởng và tự nguyện tham gia”.

Chỉ sau một vụ sản xuất, 70 hộ dân đã đăng ký trồng lúa hữu cơ trên diện tích hơn 23ha. Áp dụng quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt, sử dụng phân bón hữu cơ, giảm tối đa thuốc bảo vệ thực vật, năng suất lúa tăng lên bình quân 80 tạ/ha, cao hơn 20 tạ/ha so với trước đây. Giá bán lúa tươi đạt 7.300 đồng/kg – mức giá đáng mơ ước so với canh tác truyền thống.

Không chỉ dừng ở hiệu quả kinh tế, mô hình còn mang lại giá trị tinh thần sâu sắc, gieo vào lòng người nông dân niềm tin về con đường sản xuất sạch, bền vững. Thành công ấy cũng được ghi nhận khi sản phẩm gạo của HTX Đặng Xá được chứng nhận OCOP 3 sao năm 2024 – minh chứng cho nỗ lực của một tập thể dám thay đổi để vươn lên, đóng góp vào quá trình xây dựng nông thôn mới của địa phương.

Khởi nghiệp giữa vùng cát trắng

Cách Đặng Xá không xa, câu chuyện khởi nghiệp của anh Trần Văn Linh – Bí thư Chi bộ thôn Huỳnh Thượng – lại là một ví dụ sống động về tinh thần đổi mới trong nông nghiệp.

Xuất phát từ niềm đam mê và khát vọng làm giàu trên mảnh đất quê hương, năm 2005, anh Linh bắt đầu trồng thử nghiệm nấm sò nâu. Thành công bước đầu đã khích lệ anh thử sức với nấm linh chi đỏ – một loại dược liệu quý.

Nhưng thất bại đã đến sớm bởi thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm, môi trường nuôi trồng không đảm bảo. “Ngày ấy, nhiều người bảo tôi liều. Nhưng tôi nghĩ nếu không dám thử thì chẳng bao giờ có cơ hội thành công”, anh Linh kể.

Không bỏ cuộc, anh chủ động học hỏi kỹ thuật, đầu tư lại từ đầu. Năm 2010, với 100 triệu đồng tiền vốn, anh xây dựng trang trại tại vùng Cồn Nổng. Sau hơn 10 năm bền bỉ, cơ sở của anh nay đã được đầu tư 1,2 tỷ đồng, trang thiết bị đồng bộ, quy trình sản xuất khép kín.

Mỗi năm, trang trại trồng ba vụ nấm linh chi đỏ, cho sản lượng 100kg nấm khô/lứa, thêm 6 vụ nấm sò nâu, thu khoảng 6 tấn nấm tươi/năm. Năm 2024, sản phẩm nấm Linh Dương được chứng nhận VietGAP và đạt chuẩn OCOP 3 sao – đánh dấu bước trưởng thành của một mô hình sản xuất gia đình hiện đại.

Với doanh thu 600 triệu đồng, lợi nhuận 250 triệu đồng/năm, trang trại của anh Linh không chỉ giúp anh làm giàu mà còn tạo việc làm cho ba lao động địa phương với thu nhập ổn định. “Nếu không có sự định hướng và hỗ trợ của HTX, tôi khó có thể trụ vững. Từ kỹ thuật, vốn vay đến xúc tiến thương mại, HTX đều là chỗ dựa vững chắc”, anh Linh chia sẻ.

Nông thôn mới tại nhiều địa phương tỉnh Quảng Trị có chuyển biến rõ nét.

Tương tự, tại phường Đồng Hới, anh Hoàng Huy Thành, sinh năm 1991, cũng chọn con đường khởi nghiệp từ nông nghiệp, chế biến sâu, xây dựng thương hiệu. Từ tháng 3/2025, anh Thành cùng các thành viên sáng lập HTX Sản xuất và thương mại đặc sản Hoàng Minh với sản phẩm “Chuối mật phủ dừa sấy dẻo”.

Không gian sản xuất của HTX được thiết kế gọn gàng, sạch sẽ, những khay chuối vàng óng được phủ lớp dừa nạo trắng mịn, tỏa hương dịu ngọt. Anh Huy Thành chia sẻ: “Quảng Trị có nhiều nông sản ngon nhưng ít đặc sản chế biến để phục vụ du lịch. Tôi muốn tạo ra một sản phẩm mang dấu ấn địa phương, giúp nông dân tiêu thụ chuối và nâng cao giá trị sản phẩm”.

Không chỉ ngon, sản phẩm của HTX Sản xuất và thương mại đặc sản Hoàng Minh còn được đóng gói bắt mắt, bảo đảm vệ sinh, hướng tới đạt chứng nhận OCOP. “Tôi muốn đưa đặc sản quê mình thành món quà du lịch đặc trưng, góp phần giải quyết đầu ra sản phẩm cho nông dân, tạo việc làm cho thanh niên địa phương”, anh Thành nói.

Những mô hình như HTX Hoàng Minh đang thể hiện sức trẻ, sáng tạo và tư duy hiện đại – yếu tố quan trọng trong xây dựng nông thôn mới thời kỳ hội nhập.

Điểm tựa cho nông thôn mới bền vững

Phong trào xây dựng nông thôn mới ở Quảng Trị đang được lan tỏa mạnh mẽ nhờ mạng lưới HTX rộng khắp. Toàn tỉnh hiện có 886 HTX và 2.553 tổ hợp tác, trong đó 693 HTX nông nghiệp đang đóng vai trò nòng cốt.

Các HTX không chỉ giúp nông dân liên kết sản xuất theo quy mô lớn, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, mà còn là cầu nối quan trọng trong tiêu thụ sản phẩm. Nhiều HTX đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền chế biến, tham gia chương trình OCOP, phát triển nông nghiệp hữu cơ và công nghệ cao.

Trong hành trình ấy, sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị giữ vai trò hết sức quan trọng.

Dù vẫn còn gặp nhiều khó khăn về quy mô, vốn và năng lực quản trị, nhưng nhờ các chương trình hỗ trợ của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam – từ đào tạo, tập huấn, chuyển giao công nghệ, xúc tiến thương mại đến hỗ trợ xây dựng thương hiệu – nhiều HTX đã vượt lên và phát triển bền vững.

Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị cũng đang triển khai các hoạt động ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý và tiêu thụ sản phẩm; đồng thời vận động thành lập mới các HTX ở vùng có lợi thế nguyên liệu, sản phẩm truyền thống.

Những thành công từ Đặng Xá, Linh Dương hay Hoàng Minh chỉ là vài nét chấm phá trong bức tranh nông thôn mới Quảng Trị. Từ mô hình lúa hữu cơ đến chuối sấy dẻo, từ sản xuất nhỏ lẻ đến chuỗi liên kết, mỗi trang trại, HTX đang từng ngày thắp sáng khát vọng làm giàu chính đáng trên quê hương.

Cùng với đó, các chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam – như tập huấn nâng cao năng lực quản trị, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, xúc tiến thương mại, phát triển sản phẩm OCOP – đang giúp Quảng Trị từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại và bền vững, trở thành minh chứng cho sức sống mới của phong trào xây dựng nông thôn mới.

Nhật Minh