Theo thống kê của Hiệp hội chè Việt Nam, tính đến năm 2020, Việt Nam có 34 tỉnh, thành phố trồng chè với tổng diện tích 123 nghìn ha. Việt Nam đứng thứ 5 trên thế giới về xuất khẩu chè và đứng thứ 7 về sản xuất chè toàn cầu. Mặc dù vậy, có tới 90% sản lượng chè của nước ta xuất khẩu ở dạng thô, giá bán thấp và được tiêu thụ dưới thương hiệu của các nhà nhập khẩu. Do vậy, đa dạng hóa các sản phẩm từ chè thông qua ứng dụng khoa học và công nghệ là xu thế tất yếu.
Nhằm gia tăng giá trị kinh tế cho cây chè, giúp ngành chè phát triển bền vững, nhiều nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH&CN) trong khuôn khổ Đề án phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trong lĩnh vực công nghiệp chế biến đến năm 2020 (Đề án) do Bộ Công Thương chủ trì đã được triển khai thực hiện.
Trong khuôn khổ đề án, trường Cao đẳng Công nghiệp thực phẩm đã tiến hành “Nghiên cứu công nghệ sản xuất chè matcha từ một số giống chè Tuyên Quang”. ThS. Đào Thị Hiên - Chủ nhiệm nhiệm vụ cùng các cộng sự đã nghiên cứu công nghệ và thiết bị để sản xuất matcha từ chè. Sau quá trình khảo sát và nghiên cứu, nhóm đã tiến hành sản xuất thử nghiệm matcha tại Công ty Cổ phần Tư vấn và Phát triển nông lâm nghiệp Phú hộ (Phú Thọ).
“Giá thành sản phẩm matcha đang bán trên thị trường hiện nay có giá dao động từ 900.000 đến 1.300.000 đồng/kg. Theo tính toán, giá thành sản phẩm sản xuất trong điều kiện sản xuất thử nghiệm công ty khoảng 500.000 đ/kg. Chất lượng sản phẩm của đề tài hoàn toàn có thể cạnh tranh với các sản phẩm nhập ngoại. Theo ước tính của nhóm nghiên cứu, nếu 1 kg chè đen đang sản xuất tại các nhà máy hiện nay có lợi nhuận khoảng 3.000 - 4.000 đồng/kg, thì 1kg chè matcha sẽ mang lại lợi nhuận gấp khoảng 40 lần so với chè đen” - ThS. Đào Thị Hiên nhấn mạnh.
Sản phẩm chè giàu Gamma Aminobutyric Axit (GABA) ứng dụng công nghệ lên men do trường Cao đẳng Công nghiệp thực phẩm nghiên cứu và sản xuất.
Ngoài sản phầm matcha, trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm còn cho ra đời sản phầm chè GABA thông qua việc triển khai nhiệm vụ “Nghiên cứu công nghệ sản xuất chè giàu Gamma Aminobutyric Axit (GABA) bằng công nghệ lên men từ một số giống chè tại Việt Nam”. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ lên men để tạo ra loại chè giàu Gamma-aminobutyric axit tốt đối với tim mạch, ức chế sự di căn của tế bào ung thư, điều hòa một số rối loạn hệ thần kinh như bệnh Parkinson, Huntingtons và Alzheimers.
Cũng ứng dụng công nghệ lên men vi sinh vật, một nhiệm vụ khác do trường Cao đẳng Công nghiệp thực phẩm chủ trì là “Dự án sản xuất chè lên men từ chè Shan tuyết Hà Giang phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu”. Dự án đã sản xuất thành công 03 sản phẩm từ chè gồm chè lên men dạng rời, chè lên men dạng viên và chè lên men dạng túi lọc. Hiện nay, công nghệ sản xuất chè ứng dụng công nghệ lên men đã được trường chuyển giao thành công cho Công ty Cổ phần chè Sông Lô (Tuyên Quang), Công ty Cổ phần chè Tân Trào (Tuyên Quang) và Công ty Chè Hùng Cường để sản xuất và phân phối ra thị trường.
Sản phẩm chè Phổ Nhĩ
Trong khi đó, các nhà khoa học của Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc lại ứng dụng công nghệ kiểm soát hoạt tính sinh học của hệ enzyme trong quá trình lên men chè đen, giúp giải quyết bài toán về nâng cao chất lượng của sản phẩm chè đen. Theo đó, toàn bộ dây chuyền lên men được tự động hóa và có các thiết bị đo các chỉ số môi trường để enzyme hoạt động tốt nhất cho quá trình lên men được diễn ra liên tục. Đây là kết quả của dự án SXTN “Hoàn thiện quy trình công nghệ kiểm soát hoạt tính sinh học của hệ enzyme trong quá trình lên men chè đen và thử nghiệm ứng dụng kiểm soát tự động quá trình lên men trên quy mô sản xuất bán công nghiệp”.
Sản phẩm chè đen ứng dụng công nghệ kiểm soát hoạt tính sinh học của hệ enzyme trong quá trình lên men chè.
Ông Ngô Đức Tú - Tổng Giám đốc Công ty CP Chè Sông Lô – Đơn vị ứng dụng công nghệ cho biết, nhờ chất lượng chè được nâng cao rõ rệt, Công ty CP Chè Sông Lô đã nhận được nhiều đơn hàng mới, tỷ trọng sản xuất chè đen của công ty tăng từ 40% lên 80% và sản lượng xuất khẩu năm 2019 đã tăng lên tới 300% so với năm trước.
“Thời gian vừa qua, trong khi hầu hết các ngành kinh tế bị trì trệ, ảnh hưởng, sụt giảm doanh thu vì dịch Covid-19 lan rộng khắp toàn cầu thì Công ty CP Chè Sông Lô chúng tôi vẫn hoạt động sản xuất bình thường. Chỉ trong hơn 1 tháng, chúng tôi đã xuất khẩu gần 1.000 tấn chè sang nước ngoài, đảm bảo được đời sống cho toàn bộ nhân công trong công ty. Thậm chí, do chất lượng chè tăng lên rõ rệt, nhu cầu của người tiêu dùng tăng lên nên có những thời điểm chúng tôi còn không sản xuất kịp cho các đơn hàng”, ông Tú chia sẻ.
Áp dụng koa học và công nghệ trong quá trình sản xuất, trong đó có ứng dụng công nghệ sinh học vào chế biến sâu là hướng đi đúng đắn cho các doanh nghiệp sản xuất chè Việt Nam để từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm, chiếm lĩnh lòng tin của người tiêu trong nước và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Chính vì thế, sản phẩm từ cây chè Việt đã và đang từng bước khẳng định vị trí của thương hiệu chè Việt Nam trên thị trường thế giới.
Theo Cục Trồng trọt, hiện nay cả nước có khoảng 257 doanh nghiệp chế biến chè quy mô công nghiệp với công suất theo thiết kế khoảng 5,2 nghìn tấn búp tươi/ngày. Nhiều doanh nghiệp chế biến chè đã áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến với dây chuyền, thiết bị hiện đại tạo ra các sản phẩm chè chất lượng cao, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. |
Bích Phương
In bài viết
