Bắc Giang: Tháo gỡ vướng mắc tại dự án nhà ở cho công nhân

Tiến độ chậm

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, toàn tỉnh hiện có gần 1.500 dự án đang hoạt động tại các khu, cụm công nghiệp với 240 nghìn công nhân, trong đó hơn 125 nghìn người có nhu cầu về nhà ở. Xung quanh các khu, cụm công nghiệp có hơn 58 nghìn công nhân đang thuê nhà trọ với điều kiện sinh hoạt hạn chế, thiếu các thiết chế văn hóa, giáo dục, thể thao... 

Số lượng lớn công nhân khác không có nhà lưu trú gần nơi làm việc, hằng ngày đi làm bằng xe đưa đón, phương tiện cá nhân hoặc xe khách công cộng, ảnh hưởng đến thời gian và hiệu suất lao động, gây ách tắc, mất an toàn giao thông. Hơn nữa, việc thiếu hụt nhà ở cho công nhân cũng tác động đến sức cạnh tranh, tính hấp dẫn của môi trường đầu tư, khả năng thu hút các doanh nghiệp (DN) trong và ngoài nước của Bắc Giang.

Nhận rõ tầm quan trọng, tính cấp bách phải xây dựng nhà ở cho công nhân, giúp người lao động yên tâm làm việc, đưa Bắc Giang thực sự trở thành điểm đến ưa thích của các nhà đầu tư, tỉnh đã quan tâm, khuyến khích, tạo điều kiện cho nhóm dự án này. Hiện Bắc Giang đã thu hút được 9 dự án nhà ở xã hội cho công nhân quanh các khu công nghiệp (KCN, 3 dự án cơ bản hoàn thành và 6 dự án đang triển khai đầu tư xây dựng) với tổng diện tích sàn khoảng 1,1 triệu m2, 14 nghìn căn hộ, dự kiến đến năm 2023 các dự án sẽ hoàn thành.

Mặc dù vậy, các dự án nhà ở cho công nhân vẫn đang gặp nhiều vướng mắc. Khảo sát tại dự án khu nhà ở xã hội Vân Trung (Việt Yên) được biết, năm 2017, UBND tỉnh có quyết định giao cho Công ty TNHH FuGiang làm chủ đầu tư dự án có diện tích gần 16,7 ha với tổng mức đầu tư 150 triệu USD. Theo quy hoạch, dự án gồm 28 tòa chung cư với tổng số 2.422 căn hộ, 60 căn nhà ở thương mại. Ngoài ra, có các công trình tiện ích như: Khu chợ trung tâm thương mại, nhà văn hóa, trạm y tế... Khi hoàn thành, dự án này sẽ đáp ứng chỗ ở cho khoảng 15 nghìn công nhân, người lao động có thu nhập thấp. Đến cuối tháng 11/2021, dự án đã hoàn thành 3 tòa nhà cao 18 tầng, gồm A11, A13 và A15.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc dự án khu nhà ở xã hội Vân Trung phản ánh: Tiến độ dự án chậm so với quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư do UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt. Đến nay mới giải phóng mặt bằng (GPMB) được hơn 9,2 ha trong tổng số gần 16,7 ha, còn lại khoảng 7,5 ha vẫn gặp vướng mắc do nhiều hộ dân chưa đồng thuận về mức bồi thường, hỗ trợ. Công ty TNHH FuGiang đang tiếp tục phối hợp cùng cơ quan chức năng và UBND huyện Việt Yên giải quyết nhưng dự kiến phải đến quý III/2022 mới có thể hoàn thành GPMB.

Tương tự, Công ty TNHH Minh Hoàng Long - chủ đầu tư Cụm công nghiệp Việt Tiến - từ năm 2017 được UBND huyện Việt Yên giao xem xét liên kết phát triển một số khu nhà ở công nhân trên địa bàn. Tuy nhiên, suốt từ đó đến nay, DN chưa nhận được mặt bằng để triển khai, ảnh hưởng lớn đến hoạt động đầu tư.

Tháo gỡ vướng mắc

Trao đổi với ông Đào Công Hùng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng được biết, hiện nay quy hoạch xây dựng nhà ở cho công nhân chưa đồng bộ với quy hoạch các khu, cụm công nghiệp; thiếu các công trình thiết chế văn hoá, dịch vụ, vui chơi giải trí… 

Mặt khác, trình tự, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo Luật Đầu tư còn mất nhiều thời gian, chưa thống nhất giữa Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu với Luật Xây dựng và Luật Nhà ở. Công tác bồi thường, GPMB gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ của các nhà đầu tư. Cơ chế, chính sách chưa rõ ràng, thiếu đồng bộ nên chưa khuyến khích, thu hút được nhiều DN tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân.

Ông Hùng nói: “Đơn cử như bất cập giữa các Luật Nhà ở, Luật Thuế về miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập DN; bất cập thủ tục miễn tiền sử dụng đất cho chủ đầu tư, khi thủ tục miễn tiền sử dụng đất phải có danh sách đối tượng mua, thuê nhà kèm theo. Chưa có quy định cụ thể đối với DN sản xuất sử dụng nhiều lao động hoặc DN kinh doanh KCN phải đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân. Công nhân mới đi làm ký hợp đồng dưới một năm khó khăn về thuê nhà do quy định về điều kiện nơi cư trú, thu nhập, điều kiện về nhà ở… khiến quá trình thực hiện các dự án nhà ở cho công nhân gặp nhiều khó khăn”.

Trước những vướng mắc đó, Sở Xây dựng đã tham mưu với Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành nghị quyết chuyên đề về phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. UBND tỉnh ban hành đề án phát triển nhà ở xã hội cho công nhân với tổng mức đầu tư thực hiện khoảng 98 nghìn tỷ đồng. Trọng tâm là các huyện, TP đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các hộ dân có đất thu hồi tự giác chấp hành; các sở, ngành giúp địa phương hoàn thành thủ tục về đất đai, GPMB bàn giao cho chủ đầu tư xây dựng nhà ở công nhân. 

Trong thời gian tới, khi phê duyệt quy hoạch KCN cần phê duyệt luôn đồ án quy hoạch nhà ở cho công nhân, các công trình thiết chế văn hóa, bảo đảm đủ chỗ ở cho công nhân. Giao trách nhiệm chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng KCN phải xây dựng nhà ở cho công nhân và các công trình giáo dục, y tế, thương mại dịch vụ, vui chơi giải trí.

Đối với dự án khu nhà ở xã hội Vân Trung, hiện nay Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh đang phối hợp với chính quyền địa phương và chủ đầu tư lập hồ sơ, phương án GPMB diện tích còn lại. Huyện Việt Yên đã bổ sung dự án này và dự án nhà ở công nhân của Công ty TNHH Minh Hoàng Long vào kế hoạch thu hồi đất năm 2022, phấn đấu có mặt bằng sạch để sớm triển khai.

Về lâu dài, Sở Xây dựng kiến nghị Bộ Xây dựng cho phép DN sản xuất trong các KCN sử dụng lao động được ký hợp đồng thuê nhà với chủ đầu tư dự án để cho công nhân thuê ở; công nhân lao động trong KCN khi thuê nhà chỉ cần có hợp đồng lao động tại các DN. Thành phần hồ sơ miễn tiền sử dụng đất không cần thiết phải có danh sách công nhân thuê nhà kèm theo.